Dựa vào bản chất nghĩa – ngữ pháp của động từ, ta có thể chia động từ
thành hai loại lớn: Những động từ độc lập và những động từ không độc lập
a) Nhóm động từ độc lập
Động từ độc lập là những động từ tự thân có nghĩa. Chúng có thể dùng
độc lập, không cần một động từ khác đi kèm. Bao gồm:
- Nhóm động từ tác động đến đối tượng: loại động từ này đòi hỏi phải
có thành tố phụ (bổ ngữ) đi sau. Ví dụ: làm, cắt, chặt, quăng, trồng, vẽ...
17
- Nhóm động từ trao nhận: thường cần hai bổ ngữ. Ví dụ: cho, biếu,
tặng, bán, nhận, vay, mua ...
- Nhóm động từ gây khiến: loại này cũng cần hai bổ ngữ. Ví dụ: cấm,
bảo, bắt buộc, kêu gọi, đề nghị, xin, ép, khuyên, để...
- Nhóm động từ cảm nghĩ, nói năng: biết, hiểu, nghĩ, nghe, thấy...
- Nhóm động từ chuyển động: ra, vào, lên, xuống, đi, chạy, bò, lăn, kéo,
xô, đẩy...
- Nhóm động từ tồn tại hoặc tiêu biến: còn, có, biến, mất, hết...
- Nhóm động từ không tác động đến đối tượng. Ví dụ: ở, ngồi, đứng,
nằm, ngủ, thức, cười, cằn nhằn ...
- Nhóm động từ chỉ quan hệ diễn biến theo thời gian: bắt đầu, tiếp tục,
kết thúc, ngừng, thôi, hết ...
- Nhóm động từ chỉ quan hệ diễn biến trong không gian: gần, xa, ở ...
- Nhóm động từ trạng thái tâm lý: yêu, ghét, sợ, thích, mê ...
- Nhóm động từ tổng hợp: đi đứng, ra vào, trò chuyện ...
b) Nhóm động từ không độc lập
Là những động từ biểu thị tình thái vận động, quá trình nhưng tự thân
chưa mang nghĩa trọn vẹn. Bao gồm:
- Nhóm động từ chỉ quan hệ so sánh, đối chiếu: giống, khác, như, tựa,
in, hệt ...
- Nhóm động từ chỉ quan hệ đồng nhất: là, làm…
- Nhóm động từ chỉ quan hệ sở hữu: có
- Nhóm động từ biến hóa. Ví dụ: làm, trở thành, hóa, hóa ra ...
- Nhóm động từ tình thái:
+ Tình thái về sự cần thiết: cần, nên, phải, cần phải…
+ Tình thái về khả năng: có thể, không thể, chưa thể…
+ Tình thái về ý chí: định, toan, nỡ, dám…
+ Tình thái về mong muốn: mong, muốn, ước, tưởng, ngỡ…
+ Tình thái về sự tiếp thu chịu đựng: bị, mắc, phải, được…
18
+ Tình thái về đánh giá: cho, xem, thấy (thường kèm với từ “rằng”)
