格林童话中越对译：好交易

 好交易

从前有个农夫，赶着一头母牛去集市出售，结果卖了七个银币。在回家的路上，他经过一个池塘，远远地就听到青蛙们在叫："呱--呱--呱--呱--。""嘿，"农夫自言自语地说，"你们真是在胡说八道。我只卖了七个银币，不是八个。"他走到池塘边，冲着青蛙喊道："你们这些愚蠢的东西！难道你们还没有搞清楚吗？是七个银币，不是八个！"可是青蛙还在那里叫着："呱，呱，呱，呱。""我说，要是你们真的不相信，我可以数给你们看。"农夫说着便从口袋里掏出钱来数，并把二十个小钱算成一个银币，结果数来数去还是七个银币，然而青蛙们根本不管他数出来的钱是多少，只管一个劲地叫着："呱，呱，呱，呱。""什么？"农夫生气地喊道，"要是你们自以为懂得比我还多，那你们就自己去数吧。"他说着把钱全部扔进了水里。他站在池塘边，等待着青蛙们把钱数完后还给他，可是青蛙们却固执己见，仍然叫着："呱，呱，呱，呱。"它们再也没有把钱还回来。农夫在那里等了很久，一直等到天黑，才不得不回家。临走的时候，他大声骂青蛙："你们这些水鬼，你们这些蠢货，你们这些阔嘴巴、鼓眼睛的家伙！你们整天吵得别人耳朵根不得清静，而你们居然连七个银币都数不清！你们以为我会一直呆在这里等着你们把钱数清吗？"他说完这番话就走了，而青蛙们还在喊着：
"呱，呱，呱，呱"，气得他到家时仍然憋着一肚子气。
过了一阵子，农夫又买了一头牛，把它宰了。他一算计，发现自己不仅可以挣回两头牛的钱，而且还白得一张牛皮。于是，他把肉运到了城里；可是城门口有一大群狗，领头的是一只大狼犬。大狼犬围着牛肉跳来跳去，一面闻一面"汪，汪，汪"地叫着。农夫看到自己怎么也制止不了它，便对它说："是的，是的，我知道你那'汪，汪，汪'的意思。你是想吃点肉，可要是我们肉给了你，我自己就倒霉了！"但是狼犬只是回答"汪，汪，汪"。"那么你愿不愿意答应不把肉全吃完，并且愿意为其他狗作担保呢？""汪，汪，汪，"狼犬叫着。"好吧，要是你硬要这么做，我就把肉都留在这里。我认识你，也知道你在谁家当差。我把话说在头里，你必须在三天内把钱还给我，不然我叫你好看！你可以把钱送到我家去。"说着，农夫就把肉卸在地上，转身回家去了。那群狗一下子扑到牛肉上，大声叫着："汪，汪，汪！"
农夫在远处听到它们的叫声，自言自语地说："听啊，它们现在都想吃一点，但账得由那头大狼犬付。"
三天过去了，农夫想："今晚我的钱就可以装在我的口袋里了。"想到这里，他非常高兴。然而谁也没有来给他还钱。"这年月谁也不能相信！"他说。到最后他终于不耐烦了，只好进城找屠夫要钱。屠夫以为他是在开玩笑，可是农夫说："谁和你开玩笑？我要我的钱！难道你的那条大狼犬三天前没有把一整头牛的肉给你送来吗？"屠夫这次真的发火了，一把抓起扫帚把农夫赶了出去。"你等着，"农夫说，"这世界上还有公道呢！"他说着就跑到王宫去喊冤，结果被带去见国王。国王正和公主坐在一起，他问农夫有什么冤屈。"天哪！"他说，"青蛙和狗把我的钱拿走了，屠夫不但不认账，还用扫帚打我。"接着，他把事情从头至尾讲了一遍，逗得公主开心地哈哈大笑。国王对他说："这件事情我无法为你主持公道，不过我可以把我女儿嫁给你。她一辈子还从来没有像笑你那样大笑过；我许过愿，要把她嫁给能使她发笑的人。你能交上这样的好运，真得感谢上帝！"
"哦，"农夫回答，"我才不想娶你女儿呢。我已经有了一个老婆，而这个老婆我都嫌多。每次我回到家里，总觉得到处都有她似的。"国王一听就生了气，说："你真是个蠢货！""嗨，国王老爷，"农夫说，"除了牛肉，你还能指望从牛身上得到什么呢？""等等，"国王说，"我另外给你一样奖赏吧。你现在去吧，过三天再回来。我要给你整整五百块银元。"
农夫从宫门出来时，卫兵问他："你把公主逗笑了，肯定得到什么奖赏了吧？""我想是吧，"农夫说，"国王要给我整整五百块银元呢。""你听我说，"卫兵说，"你要那么多钱干什么？分一点给我吧！""既然是你嘛，"农夫说，"我就给你两百块吧。你三天后去见国王，让他把钱付给你好了。"站在旁边的一位犹太人听到了他们的谈话，赶紧追上农夫，拽着他的外衣说："我的天哪，你的运气真好啊！你要那些大银元做什么？把它们换给我吧，我给你换成小钱。""犹太人，"农夫说，"你还有三百块银元好拿，赶紧把小钱给我吧。三天后让国王把钱给你好了。"犹太人很高兴自己占到了便宜，给农夫拿来了一些坏铜钱。这种坏铜钱三枚只能值两枚。三天过去了，农夫按国王的吩咐，来到了国王的面前。国王突然说道："脱掉他的外衣，给他五百板子。""嗨，"农夫说道，"这五百已经不属于我了。我把其中的两百送给了卫兵，把另外的三百换给了犹太人，所以它们根本不属于我。"就在这时，卫兵和犹太人进来向国王要钱，结果分别如数挨了板子。卫兵因为尝过板子的滋味，所以挺了过来；犹太人却伤心地说："天哪，天哪，这就是那些沉重的银元吗？"国王忍不住对农夫笑了，怒气也消失了。他说："既然你在得到给你的奖赏之前就已经失去了，我愿意给你一些补偿。你到我的宝库去取一些钱吧！愿意拿多少就拿多少。"这句话农夫一听就懂，把他的大口袋装得满满的，然后他走进一家酒店，数着他的钱。犹太人悄悄跟在他的后面，听见他在低声嘀咕："那个混蛋国王到底还是把我给骗了！他干吗不自己把钱给我呢？这样我就能知道他究竟给了我多少。他现在让我自己把钱装进口袋，我怎么知道有多少钱呢？""我的天哪，"犹太人心中想道，"这个家伙居然在说国王大人的坏话。我要跑去告诉国王，这样我就能得到奖赏，而这家伙就会受到惩罚。"
国王听了农夫说过的话大发雷霆，命令犹太人去把农夫抓来。犹太人跑到农夫那里，对他说："国王让你赶紧去见他。""我知道怎么去更好，"农夫回答，"我要先请裁缝给我做件新外套。你认为口袋里装着这么多钱的人能穿着这身旧衣服去见国王吗？"犹太人看到农夫怎么也不愿意穿着旧衣服去见国王，怕时间一长国王的怒火平息了，自己会得不到奖赏，农夫也会免遭惩罚，便对他说："纯粹是出于友谊，我暂时把我的外套借给你。为了友爱，人可是什么事情都肯做的呀！"农夫对这种安排很满意，便穿上犹太人的外套，和他一起去见国王。
国王责问农夫为什么要说犹太人所告发的那些坏话。
"啊，"农夫说，"犹太人什么时候说过真话呢？狗嘴里吐不出象牙来！这混蛋大概还要说我身上的外套是他的呢。"
"你说什么？"犹太人嚷道，"难道那外套不是我的吗？难道我没有出于友谊把它借给你，好让你来见国王吗？"国王听到这里便说："这个犹太人肯定骗了人，不是骗了我就是骗了农夫，"然后又命令人再赏给他一些硬板子。农夫穿着漂亮的外套，口袋里装着鼓鼓的钱，边往家走边想："这次的交易做成功了！"

Hên xui

Bác nông dân đem bò ra chợ và bán được bảy Taler. Dọc đường về, bác đi qua một cái chuôm, bác nghe tiếng ếch kêu: "Ắc, ắc, ắc"(acht, acht, acht). Bác ta nghĩ:
- Lạ thật, rõ ràng mình bán con bò được bảy Taler, tại sao chúng nó lại nói là tám.
Bác tới gần chuôm và nói:
- Đồ ngu si dốt nát chúng mày. Không hiểu gì cả, bảy Taler chứ không phải tám, nghe chưa.
Tiếng ếch kêu đáp lại:
- Ắc, ắc, ắc, ắc.
- Nếu không tin để ta đếm lại cho mà coi.
Nói rồi bác nông dân lấy tiền ra đếm, cứ hai mươi bốn xu là một Thalơ. Nhưng đám ếch kia đâu có biết đếm, chúng lại kêu:
- Ắc, ắc, ắc, ắc.
Bác nông dân nổi cáu:
- Chà, nếu không tin thì tụi bay đếm thử xem.
Rồi bác ném tiền xuống nước. Bác ta cứ thế đứng đợi trên bờ, trong bụng nghĩ, đếm xong tiền ếch sẽ đem trả, nhưng đám ếch vẫn cứ một giọng:
- Ắc, ắc, ắc, ắc.
Và chúng cũng chẳng thèm ném tiền lên trả. Bác nông dân cứ đứng đấy đợi cho đến khi trời tối. Trước khi đi về nhà bác la mắng ếch một hồi:
- Đúng là đồ ếch nhái, quân trố mắt, lũ đầu rỗng toàn nước, chỉ to mồm, có bảy Taler mà đếm cũng không xong, tưởng tao thích thú lắm đấy mà đứng đợi ở đây?
Rồi bác đi về, nhưng lũ ếch vẫn cứ một giọng:
- Ắc, ắc, ắc, ắc.
Tiếng ếch vẫn cứ đều đều như vậy là bác nông dân rầu cả người.
Một thời gian sau, bác nông dân mua bò về mổ. Bác tính, nếu khéo lọc thịt thì tiền bán thịt bằng tiền mua hai con bò, không những thế mình còn được không miếng da.
Bác đem thịt vào thành phố bán, vừa mới tới cổng thành thì một đàn chó chạy tới, đầu đàn là một con chó săn rất lớn, nó chạy quanh đống thịt, mũi hít rồi sủa:
- Vát, vát, vát, vát.
Chó cứ sủa như vậy mãi, bác nông dân nói:
- Ờ, tao biết rồi, muốn buôn bán xui xẻo thì hãy cho mày chút ít chứ gì?
Nhưng chó vẫn cứ sủa:
- Vát, vát, vát, vát.
- Mày lại còn không muốn ăn hay sao? Định kiếm ăn cho cả đàn hả?
- Vát, vát, vát, vát.
- Nào, mày tính phải lắm, tao biết cả chủ của mày nữa, mày và cả đàn cứ tha thịt về, ba ngày nữa tao sẽ tới lấy tiền, nếu không có thì mày sẽ biết tay tao.
Thế rồi bác ta để tất cả thịt lại và đi về. Lũ chó vẫy đuôi mừng và xúm lại:
- Vát, vát, vát, vát.
Đã đi được một quãng nhưng bác nông dân còn nghe rõ tiếng đàn chó sủa, bác lẩm bẩm:
- Giờ thì cả đàn xúm vào, nhưng con đầu đàn phải lo chuyện trả tiền ta đấy.
Đúng ba ngày sau bác nông dân lẩm bẩm với mình:
- Tối nay thì chắc chắn tiền nằm trong tay mình.
Bác ta vui mừng đón chờ việc đó, nhưng đợi mãi chẳng thấy ai tới trả cả, bác ta nói:
- Đúng là không thể tin ai được.
Rồi bác vào thành phố đòi tiền người bán thịt - người chủ đàn chó kia. Bác hàng thịt bảo có ai đùa giỡn như vậy. Bác nông dân nổi nóng nói:
- Không có đùa giỡn gì cả. Tôi đến đây để lấy tiền thịt bò, cách đây ba ngày con chó đầu đàn lớn nhất cùng cả đàn chó không mang về cho anh thịt bò cả con hay sao?
Giờ thì đến lượt bác hàng thịt nổi sùng, bác ta cầm ngay cán chổi để đánh bác nông dân và đuổi ra khỏi nhà. Bác nông dân nói với:
- Cứ đợi đấy, trên đời này ít nhất cũng còn công lý chứ.
Rồi bác đến thưa kiện với nhà vua. Bác được dẫn tới trước vua để hầu kiện. Nhà vua cùng công chúa ngồi nghe. Bác ta nói:
- Trời ơi, lũ ếch và lũ chó săn đã lấy hết của cải gia sản của tôi. Đã thế người bán thịt này còn trả tiền tôi bằng roi vọt nữa.
Và bác kể lể hết đầu đuôi câu chuyện. Thấy chuyện ngộ như vậy, công chúa phải bật cười. Nhà vua phán:
- Ta không thể nói là ngươi đúng, nhưng để thưởng ta gả công chúa cho ngươi. Từ trước tới nay công chúa không hề nhếch miệng cười bao giờ, nhưng nghe chuyện ngươi, công chúa cười, và ta có hứa, ai làm công chúa cười ta sẽ gả công chúa cho người đó. Ngươi hãy khấn cám ơn trời về diễm phúc này.
Bác nông dân thưa:
- Ối trời, tôi không dám, ở nhà tôi có vợ rồi, có một bà vợ thôi mà mỗi khi về tới nhà tôi có cảm tưởng, chỗ góc nào trong nhà cũng có một người đàn bà đang đứng để hỏi dằn vặt tôi.
Nhà vua nổi giận và phán:
- Trên đời này có lẽ ngươi là kẻ ngu đần nhất đó.
Người nông dân thưa:
- Trời ơi, thưa đức vua cao cả, tôi làm thịt bò để lấy thịt bán, tôi không dám nghĩ chuyện khác.
Vua nói:
- Được, cứ đợi, ngươi sẽ nhận phần của ngươi, giờ về đi, ba ngày nữa lại đây, ngươi sẽ lãnh đủ năm trăm, không thiếu chút nào.
Bác nông dân ra tới cửa, tên lính gác nói:
- Này người anh em, làm được công chúa cười thế nào cũng được thưởng hậu lắm.
Bác nông dân nói:
- Chắc thế, tôi nghe nói được năm trăm.
Người lính nói tiếp:
- Này chia cho tôi chút ít nhé, người anh em làm sao tiêu hết số tiền lớn như vậy.
Bác nông dân đáp:
- Nếu vậy thì cậu lấy hai trăm nhé, ba ngày nữa cậu tới trình nhà vua để nhận nhé.
Một người Do Thái đứng gần đó nghe được hết đầu đuôi câu chuyện, thấy bác nông dân ra liền chạy theo, túm áo lại và nói:
- Thật là chuyện lạ trên đời, chắc bác là con trời nên mới may mắn thế. Tôi xin đổi tiền lẻ để bác dễ tiêu. Những đồng tiền Thalơ kia thì có ích gì cho bác đâu.
Bác nông dân đáp:
- Nói khẽ chứ, ờ thì đưa tiền xu cho tôi bây giờ, ba ngày nữa tới đây nhận của nhà vua ba trăm Thalơ.
Thấy có lời người Do Thái kia mừng lắm, vội đưa ngay tiền xu cho bác nông dân, vì có ai ngu tới mức đổi tiền mới ở kho vua lấy tiền cũ sứt cạnh đâu.
Ba ngày sau, theo lệnh nhà vua, bác nông dân tới trình diện. Nhà vua phán:
- Lôi nó ra cho năm trăm.
Bác nông dân thưa:
- Trời, tôi làm gì còn đồng nào, tôi tặng cho người lính gác hai trăm, ba trăm còn lại tôi đã đổi cho một người Do Thái.
Đúng lúc đó người lính và người Do Thái kia bước vào. Cả hai nhận được đủ phần roi của mình. Người lính biết thân biết phận cứ cắn răng chịu đòn. Người Do Thái kia thì hết kêu lại ca thán:
- Ối trời ơi, đau quá, tiền gì mà cứng thế.
Nhà vua cũng phải bật cười về hành động ngô nghê tức cười của bác nông dân. Vua phán:
- Đáng nhẽ ngươi được thưởng năm trăm roi, nhưng vì có người thế cho nên ta trả ngươi bằng cách khác vậy. Hãy vào trong kho hoàng cung, ngươi muốn lấy bao nhiêu tiền thì lấy.
Chẳng đợi nhắc đến lần thứ hai, bác nông dân vào kho, nhét tiền đầy các túi rồi đi ra. Bác đi thẳng tới một quán trọ để đếm tiền.
Người Do Thái kia thấy bác nông dân đi ra liền lẻn theo tới quán, đứng ngoài nghe bác nông dân lẩm bẩm một mình.
- Nếu không có chuyện hai người kia ăn đòn thay mình thì làm gì có chuyện được thưởng tiền. Có trời mà biết được tại sao mình lại có cái diễm phúc này.
Nghe xong, tên Do Thái nghĩ bụng:
- Lạy trời, nó dám nói xấu nhà vua. Ta phải đi ngay trình báo nhà vua, lúc đó ta sẽ được thưởng, hắn sẽ bị trừng phạt.
Nghe chuyện, nhà vua nổi giận, truyền cho gọi ngay phạm nhân tới. Tên Do Thái bảo bác nông dân:
- Bác phải đến ngay trình vua, càng sớm càng tốt.
Bác nông dân đáp:
- Tôi biết là có chuyện gì rồi. Trước tiên tôi phải sắm một bộ quần áo mới, giàu có như tôi bây giờ không thể mặc quần áo vá đến trình diện nhà vua được.
Tên Do Thái thấy không thể thay đổi được ý kiến bác nông dân, nếu để chậm trễ thì cơn giận của nhà vua sẽ nguội đi, biết đâu chính mình lại ăn phạt, bác nông dân lại được thưởng lần nữa thì sao. Hắn nói:
- Chỗ anh em quen biết, tôi cho bác mượn quần áo mới để bác đi, chỗ thân tình thì gì mà chả được.
Bác nông dân nghe thấy cũng bùi tai, liền lấy quần áo của người Do Thái mặc vào, rồi đến hoàng cung. Nhà vua kể tội bác nông dân. Nghe xong, bác nông dân nói:
- Muôn tâu bệ hạ, những điều mà tên Do Thái nói toàn là chuyện lừa dối, không bao giờ có một lời nói thật từ mồm tên Do Thái. Hắn dám cả gan khẳng định rằng tôi mặc quần áo của hắn để đến đây.
Tên Do Thái kêu:
- Thế là thế nào nhỉ? Không phải quần áo của tôi à? Không phải tôi cho mượn để đến trình vua hay sao? Có quen thân tình thì tôi mới cho mượn chứ.
Nghe xong, nhà vua phán:
- Chắc chắn là tên Do Thái đã lừa dối. Nhưng hắn lừa dối ai? Ta hay là tên nông dân kia?
Rồi nhà vua truyền cho lính đem tên Do Thái ra nọc cho một trận, đếm lại đủ ba trăm như lần trước. Còn bác nông dân ung dung trong bộ quần áo mới cùng số tiền thưởng đi về nhà, bác nói:
- Lần này mới gặp hên.