格林童话中越对译：聪明的爱尔莎

 聪明的爱尔莎

从前有一个人，他有个女儿，叫"聪明的爱尔莎"。她长大了，父亲说："我们该让她嫁人了。"母亲说："是啊，但愿有人来求婚。"后来有个叫汉斯的人从远方来向她求婚，但有个条件，那就是"聪明的爱尔莎"必须是真正的聪明才行。父亲说："啊，她充满了智慧。"母亲说："她不仅能看到风从街上过，还能听到苍蝇的咳嗽。"汉斯于是说："好啊，如果她不是真正聪明，我是不愿意娶她的。"他们坐在桌边吃饭的时候，母亲说："爱尔莎，到地窖里拿些啤酒来。""聪明的爱尔莎"从墙上取下酒壶往地窖走，一边走一边把酒壶盖敲得"丁丁当当"的，免得无聊。来到地窖，她拖过一把椅子坐在酒桶跟前，免得弯腰，弄得腰酸背疼的或出意外。然后她将酒壶放在面前，打开酒桶上的龙头。啤酒往酒壶里流的时候，她眼睛也不闲着，四下张望。她看到头顶上挂着一把丁字锄，是泥瓦匠忘在那儿的。"聪明的爱尔莎"哭了起来，说："假如我和汉斯结婚，生了孩子，孩子大了，我们让他来地窖取啤酒，这锄头会掉下来把他砸死的！。她坐在那儿，想到将来的不幸，放声痛哭。上面的人还等着喝啤酒呢，可老不见"聪明的爱尔莎"回来。母亲对女仆说："你到地窖去看看爱尔莎在不在。"女仆下去，看到她在酒桶前大哭，就问："你为什么哭啊？"她回答说："难道我不该哭吗？假如我和汉斯结婚，生了孩子，孩子大了，我们让他来地窖取啤酒，这锄头会掉在他头上把他砸死的！"女仆于是说，"我们的爱尔莎真是聪明！"说着就坐到她身边，也为这件不幸的事哭起来。过了一会儿，上面的人不见女仆回来，又急着喝啤酒，父亲就对男仆说："你到地窖去看看爱尔莎和女仆在哪儿。"男仆来到地窖，看到爱尔莎正和女仆哭成一团，就问："你们为什么哭啊？""难道我不该哭吗？假如我和汉斯结婚，生了孩子，孩子大了，我们让他来地窖取啤酒，这锄头会掉在他头上把他砸死的！"男仆于是说："我们的爱尔莎真聪明！"说着也坐到她身边大哭起来。上面的人等男仆老等不来，父亲就对做母亲的说："你到地窖里看看爱尔莎在什么地方。"母亲走下来，看到三个人都在哭，问其原因，爱尔莎对她说："如果她和汉斯的孩子将来长大了来地窖取啤酒，也许这锄头会掉下来把他砸死的！"母亲也说："我们的爱尔莎真聪明！"说完也坐下来跟他们一块儿哭起来。丈夫在上面又等了一阵，还不见妻子回来，他口渴得厉害，就说："只好我自己下去看看爱尔莎在哪儿了。"他来到地窖，看到大家都在哭。问是什么原因，回答是因为爱尔莎将来的孩子上地窖来取啤酒，这把丁字锄头很可能掉下来把他砸死。于是他大声说："爱尔莎可真聪明！"他也坐下来跟大家一起哭。只有未婚夫独自在上面等啊等，不见一个人回来，他想："他们准是在下面等我，我也应该下去看看他们在干什么。"他来到地窖，看到五个人都在伤心地痛哭，而且一个比一个哭得伤心，于是问："究竟发生什么不幸的事情了？""啊，亲爱的汉斯，假如我们结了婚，生了孩子，孩子大了，也许我们会叫他来地窖取啤酒。上面这把锄头可能会掉下来，砸破他的脑袋，那他就会死在这儿。难道我们不应该哭吗？"汉斯说："好吧，替我管家务不需要太多智慧。既然你这样聪明，我同意和你结婚。"他拉着爱尔莎的手把她带上来，和她结了婚。
爱尔莎跟汉斯结婚不久，汉斯说："太太，我得出门挣点钱，你到地里去割些麦子，我们好做点面包带上。""好的，亲爱的汉斯，我这就去办。"汉斯走后，爱尔莎自己煮了一碗稠稠的粥带到麦地里。她自言自语地说："我是先吃饭还是先割麦呢？对，还是先吃饭吧。"她喝饱了粥又说："我现在是先睡觉还是先割麦呢？对，还是先睡上一觉吧。"她在麦地里睡着了。汉斯回到家里，等了半天也不见她回来，就说："我聪明的爱尔莎干起活来可真卖劲儿，连回家吃饭都给忘了。"到了晚上，爱尔莎还是没回来，于是汉斯来到地里看她到底割了多少麦子。他看到麦子一点没割，爱尔莎却躺在地里睡大觉。汉斯跑回家，拿了一个系着小铃铛的捕雀网罩到她身上，她还是没醒。汉斯又跑回家，关上门，坐下来干活。天完全黑了，聪明的爱尔莎终于醒了。她站起来，听到周围有丁丁当当的响声，而且每走一步都听到铃铛的响声，她给吓糊涂了，不知道自己还是不是聪明的爱尔莎。她问自己："我是爱尔莎吗？也许不是吧？"她不知道答案该是什么。她停了一下，想："我还是先回家吧，问一问他们我到底是不是爱尔莎，他们一定会知道的。"她来到家门口发现门关上了，便敲了敲窗户，叫道："汉斯，爱尔莎在家吗？"汉斯回答说："在家。"她大吃一惊，说："上帝啊，看来我不是爱尔莎了。"于是她走去敲别人家的门，可是人们听到铃铛的响声都不肯开门，因此她无法找到住处。最后她只好走出了村子，人们从此再没有见到过她。

Else láu cá

Xưa có một người đàn ông, bác có một người con gái tên là Else láu cá. Khi con gái đã đến tuổi trưởng thành, bác nói:
- Cha sẽ gả chồng cho con.
Bà mẹ nói thêm vào:
- Đúng đấy, nếu có ai đến hỏi thì gả cho họ.
Có một chàng trai người vùng xa, chàng tên là Hans, chàng xin ăn hỏi nhưng với một điều kiện là Else phải thật chăm chỉ siêng năng.
Ông bố nói:
- Trời, nó tính toán giỏi lắm.
Và bà mẹ bảo:
- Ái chà, nó còn nhìn thấy gió chạy ngoài đường, nghe được tiếng ruồi ho.
Chàng Hans nói:
- Như vậy cô ta không chăm chỉ siêng năng, nên tôi không muốn lấy nữa.
Khi mọi người ngồi quanh bàn và ăn. Bà mẹ sai:
- Else, con xuống hầm nhà lấy bia lên uống!
Else láu cá lấy vò đựng bia đi xuống tầng hầm, vừa đi cô vừa mở nắp vò ra nghịch cho đỡ buồn. Để khỏi mỏi chân ngồi chờ, cô lấy ghế ra ngồi trước thùng bia, như vậy cô cũng chẳng phải cúi cho mỏi lưng, cứ ngồi thẳng lưng mà vặn vòi cho bia chảy vào vò. Trong lúc bia chảy, Else ngó nghiêng tứ phía trong căn hầm cho vui mắt. Ngó đi, ngó lại, cô thấy trên tường có con dao của thợ nề treo ở trên tường. Thế là cô Else láu cá nước mắt ngắn dài than:
- Nếu tôi lấy anh Hans và có con. Đúng lúc con đang nhớn thì sai nó xuống hầm lấy bia, nó đang ngồi mở vòi bia thì con dao kia bỗng dưng rơi xuống đúng đầu làm nó chết.
Cô ngồi khóc nức nở, than vãn cho sự bất hạnh kia của mình. Mọi người ngồi đợi mãi mà chẳng thấy Else mang bia lên. Bà mẹ sai đứa gái hầu:
- Con xuống tầng hầm xem Else nó ngồi ở chỗ nào.
Đứa gái hầu xuống hầm, thấy Else ngồi trước thùng bia, đang khóc than nức nở. Đứa gái hầu hỏi:
- Else, tại sao chị lại khóc?
Else đáp:
- Không khóc sao được! Nếu tôi lấy anh Hans và có con. Đúng lúc con đang nhớn thì sai nó xuống hầm lấy bia, nó đang ngồi mở vòi bia thì con dao kia bỗng dưng rơi xuống đúng đầu làm nó chết.
Nghe chuyện, đứa gái hầu nói:
- Else láu cá ơi, thật là đau đớn quá.
Rồi nó ngồi xuống cạnh Else, khóc than về sự bất hạnh kia.
Đợi một lúc, không thấy đứa gái hầu lên, bác trai bảo thằng ở:
- Con xuống tầng hầm xem Else và đứa gái hầu ngồi ở chỗ nào.
Thằng ở xuống hầm, thấy Else và đứa gái hầu ngồi cạnh nhau và đang khóc nức nở. Nó hỏi:
- Else, tại sao chị lại khóc?
Else đáp:
- Không khóc sao được! Nếu tôi lấy anh Hans và có con. Đúng lúc con đang nhớn thì sai nó xuống hầm lấy bia, nó đang ngồi mở vòi bia thì con dao kia bỗng dưng rơi xuống đúng đầu làm nó chết.
Nghe chuyện, thằng ở nói:
- Else láu cá ơi, thật là đau đớn quá.
Rồi nó ngồi xuống cạnh Else, gào khóc về sự bất hạnh kia: ở trên nhà, mọi người ngồi đợi thằng ở, nhưng chẳng thấy nó lên. Bác trai bảo bác gái:
- Bà xuống tầng hầm xem Else nó ngồi ở chỗ nào.
Bác gái xuống tầng hầm, thấy cả ba đang ngồi khóc than, bác hỏi nguyên nhân tại sao lại khóc, Else kể mẹ nghe về chuyện đứa con mình chết, khi nó đang ngồi mở vòi bia thì con dao ở trên tường rơi xuống đúng đầu.
Nghe chuyện, bà mẹ nói:
- Trời, Else láu cá ơi, thật là đau đớn quá.
Rồi bà mẹ cũng ngồi xuống bên cạnh và khóc. Bác trai ngồi đợi một lúc cũng không thấy vợ mình lên, mà bác lại đang khát, bác nói:
- Giờ thì phải tôi thân chinh xuống hầm xem Else nó ngồi ở đâu.
Xuống tới tầng hầm, bác trai thấy tất cả đang ngồi khóc, bác hỏi nguyên do thì được biết, con của Else chết, khi nó đang ngồi mở vòi bia thì con dao ở trên tường rơi xuống đúng đầu. Nghe chuyện, người cha nói:
- Else láu cá ơi, thật là đau đớn quá!
Bác trai cũng ngồi xuống và khóc. Chàng rể tương lai ngồi đợi mãi mà chẳng thấy một ai lên. Chàng nghĩ:
- Chắc mọi người đang ở dưới chờ mình xuống. Vậy ta xuống hầm xem mọi người ý ra sao.
Xuống tới nơi, chàng thấy năm người đang ngồi khóc, họ thay nhau gào khóc. Chàng hỏi:
- Có chuyện gì vậy?
Else đáp:
- Anh Hans thân yêu ơi, chúng ta lấy nhau và có một đứa con. Nó đang tuổi nhớn thì chúng ta sai nó xuống hầm lấy bia, nó đang ngồi mở vòi bia thì con dao kia bỗng dưng rơi xuống đúng đầu làm nó chết ngay. Vậy không khóc sao được.
Anh chàng Hans nói:
- Đến thế là cùng, đảm đang như em Else láu cá. Thôi thì chúng ta lấy nhau vậy.
Chàng dắt tay nàng và tổ chức đám cưới.
Một hôm Hans nói với vợ:
- Em ơi, anh phải đi kiếm tiền, em ra đồng gặt lúa về để làm bánh ăn.
- Vâng, anh Hans thân yêu, em sẽ làm.
Hans vừa mới đi khỏi nhà, vợ ở nhà bắc bếp nấu cháo và mang cháo theo ra đồng. Ra tới nơi, nàng tự hỏi:
- Làm gì bây giờ? Gặt lúa hay là ăn trước? Ta ăn trước vậy.
Else ngồi ăn hết nồi cháo, ăn xong bụng no căng, nàng tự hỏi:
- Làm gì bây giờ? Gặt lúa trước hay ngủ trước? Ta ngủ trước cái đã.
Rồi Else nằm trên ruộng lúa và thiêm thiếp ngủ. Hans về nhà từ lâu, mà Else vẫn chưa về. Hans nói:
- Else vợ mình chăm chỉ thật, giờ này mà vẫn chưa về ăn!
Khi bóng đêm phủ xuống, Else vẫn còn ở ngoài đồng. Hans ra đồng xem vợ mình gặt lúa, nhưng Else chẳng gặt lúa mà nằm ngủ say trên cánh đồng lúa.
Hans chạy nhanh về nhà, lấy lưới bẫy chim có gắn chuông. Chàng lấy lưới phủ lên người Else. Nàng vẫn ngủ mà không hề hay biết. Hans đi về nhà, đóng chặt cửa lại và ngồi làm việc.
Khi trời đã khuya, Else láu cá thức giấc. Khi đứng dậy, nàng thấy có gì lùng nhùng, lại kêu leng keng. Nàng đâm hoảng, lòng bán tín bán nghi, không hiểu mình có chính là Else láu cá hay không. Nàng lẩm bẩm:
- Chẳng hiểu mình có phải là mình hay là không phải?
Nàng không biết là thế nào nữa, cứ đứng tần ngần, cuối cùng nàng quyết định:
- Ta phải đi về nhà và hỏi, mình còn là mình hay là không, mọi người đều biết rõ điều đó.
Về tới nhà, thấy cửa đóng chặt, Else gõ cửa sổ và gọi với vào trong:
- Anh Hans, Else có ở trong nhà không?
Hans đáp:
- Có, Else ở trong nhà.
Nghe trả lời vậy, nàng đâm ra hoảng, mồm lẩm bẩm:
- Lạy trời! Chẳng phải là mình rồi.
Nàng tới hết nhà này sang nhà khác, nhưng khi nghe tiếng chuông reo trong đêm vắng nên chẳng ai chịu mở cửa. Chẳng có chỗ nào mở cửa cho nàng vào. Nàng đi khỏi làng. Và cũng chẳng ai trông thấy nàng nữa.