格林童话中越对译：桌子、金驴和棍子

 

桌子、金驴和棍子

很久以前有个裁缝，他有三个儿子。家里养了一头羊，全家人靠羊奶生活，所以必须把它喂好养好。三个儿子轮流去放羊。一天，大儿子把羊赶到了教堂的院子里，因为那里的草长得十分茂盛。羊一边吃草一边欢蹦乱跳，傍晚，该回家了，大儿子问羊："你吃饱了吗？"羊儿回答：
"我已经吃了许多，
一根都不想再碰。
咩……咩……"
"那我们回家吧。"男孩说着就拉起绳子，牵着羊回家，并把它拴进棚里。
老裁缝问："羊吃饱了没有？"
"它吃得很饱，一根都吃不下了。"父亲想证实一下，于是来到羊圈，抚摸着心爱的牲口问："羊啊，你吃饱了没有？"
"我哪里能吃得饱？
跳越小沟一道道，
没见到一根草。
咩……咩……"
"太不像话了！"老裁缝喊着跑上楼质问儿子："你这小子！你说羊吃饱了，可它明明饿着！"一气之下，他从墙上取下板尺，将儿子一阵痛打赶出了家门。
第二天轮到二儿子放羊。他在花园的篱笆旁找到一片肥嫩的鲜草，羊儿一点一点的全吃光了。傍晚，男孩想回家，就问羊："你吃饱了吗？"羊儿回答：
"我已经吃了许多，
一根都不想再碰。
咩……咩……"
"那我们回家吧。"男孩说着就拉起绳子，牵着羊回家，又拴好了。
老裁缝问："羊吃饱了没有？"
"它吃得很饱，一根都吃不下了。"但父亲不信，于是来到羊圈，抚摸着心爱的牲口问："羊啊，你吃饱了没有？"
"我哪里能吃得饱？
跳越小沟一道道，
没见到一根草。
咩……咩……"
"这个坏蛋！难道想把这温驯的牲口饿死吗？"他叫着跑上楼，用板尺将年轻人赶了出去。
现在轮到第三个儿子去放羊了。他想把事情做好，于是找到一片水草茂盛的灌木丛，让羊在那里吃个够。晚上他想回家时问："你吃饱了吗？"羊儿回答：
"我已经吃了许多，
一根都不想再碰。
咩……咩……"
"那我们回家吧。"男孩说着拉起绳子，牵着羊回家，也拴好了。
老裁缝问："羊喂饱了没有？"
"它吃得很饱，一根都吃不下了。"裁缝不信，于是来到羊圈，问："羊啊，你吃饱了没有？"
"我哪里能吃得饱？
跳越小沟一道道，
没见到一根草。
咩……咩……"
"唉呀，这个骗人精！一个比一个不负责任！别想再欺骗我！"他气得不得了，跑上楼用板尺狠狠地抽打孩子，使他不得不逃出了家门。
家里只剩下他和羊了。第二天一早，他来到羊圈，抚摸着羊说："走吧，亲爱的小羊。我要亲自带你上牧场。"他牵着绳子，带着羊来到绿油油的草地。那里生长着芪草以及各种羊爱吃的草。"这下你可以吃个心满意足了。"他对羊说。他让羊吃到夜幕降临时分，然后问："羊啊，你吃饱了吗？"羊回答说：
"我已经吃了许多，
一根都不想再碰。
咩……咩……"
"那我们回家吧。"老裁缝说着拉起绳子，牵着羊回家，并拴好了。
临走，老裁缝回头说："这下你总算吃饱了！"但是羊并没给他满意的回答，说：
"我哪里能吃得饱？
跳越小沟一道道，
没见到一根草。
咩……咩……"
裁缝听了大吃一惊，他立刻认识到自己错怪了三个儿子，便喊道："等着瞧，你这没良心的家伙！赶走你也太便宜你了，我要在你身上做个记号，让你没脸见诚实的裁缝！"
他匆匆上楼，拿来一把剃须刀，在羊头上抹上肥皂，将羊头剃得像手掌心一样光。裁缝认为用板尺打它还太便宜了它，于是取出鞭子，狠狠地抽打起羊来，羊发疯似地逃走了。
裁缝孤身一人在家，心里十分难过。想让儿子们回来，又不知他们的去向。大儿子到了一个木匠那里当学徒，他非常努力、刻苦，期满之后，师傅在他临行前送给他一张小餐桌。桌子是用普通木料做成的，外表也不漂亮，看不出有什么特别。但是只要把小桌放在那儿，对它说："小餐桌，快撑开"，听话的小餐桌就会马上铺好洁白的桌布，摆好刀叉，一盘盘煮的、烤的美味佳肴便摆满小桌，还有一大杯美酒使人心花怒放。年轻人想："够我一辈子享用的了。"于是心情愉快地周游起世界来，根本不用考虑旅馆是不是好，有没有饭菜供应。有时他干脆不住客栈，在田野、森林或草原上随便一个让他高兴的地方呆下来，从背上取下小桌摆在面前，说一声："小餐桌，快撑开。"爱吃什么就有什么。他就这么过了一段日子。后来他想该回到父亲身边去了，父亲也早该消气了，再说他带着这张会自动摆酒菜的餐桌回家，父亲一定会高兴地接待他的。归途中的一个晚上，他走进一家旅店，那里刚巧住满了，但人们欢迎他，请他一道吃饭，说否则就没吃的了。
木匠回答说："不用了，我不愿意从你们嘴里抢东西吃，宁可请你们跟我一块儿吃。"旅客们哈哈大笑，说他真会开玩笑。他将小餐桌摆到房间中央，说："小餐桌，快撑开！"顿时，一桌丰盛的酒菜出现了，店主可没法做到这样。木匠说："朋友们，动手啊！"客人们一看他是真心诚意的，便不再客气，挪近餐桌，拿起刀叉大吃起来。最让他们惊奇的是每当一碗吃完时，立刻就会有一只盛得满满的碗自动替换空碗。店主站在一个角落里看呆了，简直不知道说什么好。他想："假如我的店里也有这么个宝贝就好了。"
木匠和那些朋友们高兴地吃喝着，直到深夜。后来大家都去睡觉了，年轻人把小魔桌靠在墙上，也睡了。店主却无法入睡，他想起储藏室里有张小桌样子很像那张魔桌，于是拿出来，小心翼翼地将魔桌换走了。
第二天早上，木匠付了房钱，背上小餐桌继续赶路，他压根儿没想到这张小桌已是假的了。
中午时分，他回到父亲身边。父亲见了他也格外高兴，问："亲爱的儿子，你都学了点什么？""我学会了做木工。""这可是门有用的手艺，你学徒回来带了点啥？""我带回来的最好的东西就数这张小餐桌了。"裁缝把餐桌四面打量了一下，说："你做得不怎么样呢。这是张又旧又破的桌子。"儿子回答说："但是这张桌子会自动摆出酒菜来呢。只要我摆好桌子，对它说：'小餐桌，快撑开！'小桌上就会摆满美味佳肴和令人胃口大开的美酒。把我们的亲戚朋友都请来，让他们也尽情享受一下吧，桌上的东西可以让大家都吃个够。"
大家都应邀而来，他将桌子摆在房子中央，说："小餐桌，快撑开！"可小桌毫无反应，桌上仍是空空如也，和其他桌子一样。这位可怜的小伙子这才发现桌子被人调包了。他万分羞愧，觉得自己好像是个骗子。亲戚们也嘲笑他，然后既没吃也没喝就回去了。父亲又重操旧业维持生计，小伙子也到一个师傅那儿干活去了。
再说二儿子来到一个磨坊师傅那里当学徒。期满时，师傅说："因为你表现很好，我送你一头驴。它既不拉车也不驮东西。""那它会干什么呢？"小伙子问。"它会吐金子。只要你将它牵到一块布上对它说：'布里科布里特'，它前面吐的后面拉的全是金币。""这真是个宝贝。"于是他谢过师傅，就去周游世界了。每当需要钱用时，他就对驴子说"布里科布里特"，金币就像下雨一般落下来，他只需要从地上捡起来就是了。不管走到哪儿，他总是要最好的、最贵的东西，因为他的钱包总是鼓鼓的。这样过了一段日子后，他想：我该回去看看父亲了，我带上这金驴子回去，他一定不会再生气，而且会好好款待我的。
他刚巧来到他兄弟曾住过的那家旅店，就是偷换了小餐桌的那家。当店主要接过他手中的缰绳拴牲口时，他紧紧抓住缰绳说："不用了，我自己牵它去牲口棚吧。我知道它必须拴在什么地方。"
店主人感到很奇怪，认为一个要亲自照料牲口的人准没什么钱。可是当陌生人从口袋里掏出两块金币，让他去给他买些好吃的东西时，店主惊愕得瞪大了眼睛，然后跑出去为他买了最好的食品。吃过之后，客人问还欠多少钱，店主想要双倍的价钱，就说还得多付几个金币。小伙子伸手到口袋里去掏，可钱刚好用完了。
"店主先生，请您稍等片刻，我去取钱来。"说完就拿起一块台布走了。
店主不知道这是什么意思，很好奇地悄悄跟在后面想看个究竟。因为客人把牲口棚的门闩上了，他只好从墙上的一个小孔往里看。只见陌生人将桌布铺在地上，让驴子站在上面，喊了声"布里科布里特"，驴子立刻前吐后拉，金币像雨点般落下。
"天哪！金币转眼就铸好了，这样的钱包可真不赖呢！"
客人付完房钱躺下睡了。夜里，店主偷偷溜进牲口棚，牵走了"钱大王"，而在原来的地方拴了一匹普通驴子。第二天一大早，小伙子牵着驴子走了，以为自己牵的是金驴。中午时分，他来到了父亲身边，父亲见到他十分快乐，很愿意让他回家。
老人问："孩子，你现在做哪一行？"儿子回答说："亲爱的爸爸，我是磨坊师傅了。""你旅行回来带了什么回家？""带了一头驴子。"父亲说："这里多的是毛驴，我情愿要头温驯的羊。"儿子说："可我带回来的不是普通驴子，而是一头金驴。只要我对它说：'布里科布里特'，这头听话的牲口就会吐出满满一包金子。你把亲戚们都找来，我让他们都成为富翁。"裁缝说："我很乐意。这样我就不用再操针线劳顿了。"他自己跑去将亲戚都找了来，等大家到齐后，磨坊师傅让他们坐下，在地上铺了一块布，把驴子牵了进来。"现在请注意！"说着他对驴子喊了声"布里科布里特"。然而驴子没吐也没拉出任何金币，说明这牲口对此一窍不通，因为并非所有驴子都能吐出金币的。这位可怜的磨坊师傅拉长了脸，知道被骗了，于是请求亲友们原谅。他们散去时和来的时候一样穷。
且说老三在一个旋工那儿当学徒，因为这门手艺技术性强，他学的时间也最长。他的两个哥哥在一封信中将他们的不幸遭遇告诉了他，说他们在回家前最后一夜住的那家旅店的店主如何偷换了他们的宝物。出师时，因为他学得好，师傅送给他一个口袋，对他说："口袋里有根棍。""口袋或许有用，我可以带上，可棍子除了增加我的负担还有什么用？"师傅回答说："我这就告诉你，如果有人欺负了你，只要说声'棍子，出袋！'它就会自动跳出来，在欺负你的人背上乱敲乱打，让他们一个星期都动弹不得。直到你说'棍子，回袋！'
它才会打住。"
徒弟谢过师傅，背上口袋。如果有人逼近了想欺负他，他就说："棍子，出袋！"棍子立刻就会跳出来，在那人身上痛打一阵，直打得他们的外套掉下来。动作那么快，往往不等对方反应过来就已经敲打上了，一直要等到主人喊："棍子，回袋！"才罢休。
那天傍晚，他来到两个哥哥受过骗的那家旅馆。他将背包放在面前的桌子上，开始讲述世人千奇百怪的经历。他说："人们不难找到一张会摆酒菜的小餐桌，一头会吐金币的驴子，我也并不是看不起这些极好的宝物，可它们和我包里这宝贝比起来就差远了。这东西我是走到哪儿背到哪儿。"
店主尖起耳朵听着，想："到底是什么东西呢？袋子里准装满了宝石。我一定要弄到手，好事三三来嘛！"睡觉时，客人躺在长板凳上睡，将袋子枕在头下面当枕头。店主估摸着他已经睡熟了，就溜过来，小心翼翼地又是推又是拖，想把口袋抽出来，换上另外一个。旋工早在等着他了。趁他正想用力往外拖的当口喊了声："棍子，出袋！"小棍子立刻跳了出来，对着店主就是一阵痛打。店主一个劲地求饶，可他的喊声越大，棍子敲打得也越猛越狠，最后他终于趴在地上起不来了。旋工说："假如你不交出会摆酒菜的小餐桌和会吐金币的驴子，棍子会重新跳起舞来的！。""哦，千万别！"店主低声下气地说，"我什么都愿意交出来，只求你让那魔棍回到口袋里去。"旋工说："我暂且可怜你，可你要当心别再做坏事！"然后喊，"棍子，回袋！"棍子这才停了。
第二天一早，旋工带着会摆酒菜的餐桌，牵着会吐拉金币的驴子回到了家。裁缝见到他很高兴，同样也问他在外都学了些什么。他回答说："亲爱的爸爸，我现在是个旋工。"父亲说："这是个技术活。那么你从旅途中带了什么回来？"儿子回答说："一件珍贵的东西……口袋里的一根棍子。"
"什么？棍子！"父亲喊了起来，"这值得你费力气背回来吗？哪棵树上不可以砍一根！""亲爱的爸爸，"儿子解释说："这棍子不同一般，只要我喊声：'棍子，出袋！'，它就会跳出来，狠狠地教训那些不怀好意的家伙，直打得他们躺在地上求饶为止。你看，我就是用这根棍子把哥哥们被店主骗去的餐桌和金驴夺回来了。现在你去把他们叫来，也把亲友们找来，我要设宴款待他们，还要使他们的钱袋装得鼓鼓的。"
老裁缝不太相信，可还是把亲友们召来了。旋工在地上铺了一块布，牵来会吐金币的驴子，对哥哥说："亲爱的哥哥，你来对他说吧。"磨坊师傅说了句"布里科布里特"，金币立刻哗啦啦落了下来，像下了一场暴雨，直到每个人都拿不下了才打住。（从你们的表情我看出来你们也很想在场）旋工然后取出餐桌，对另一位哥哥说："亲爱的哥哥，你来对它说吧。"木工刚说出："小餐桌，快撑开！"只见桌上已经摆满了精致的碗呀盆的，全是美味佳肴。好裁缝家可从来没有吃过这么精美的饭食，亲友们一直聚会到深夜才走，个个兴高采烈，心满意足。裁缝将他用过的针线、板尺、烙铁等通通锁进了柜子，和三个儿子愉快地生活在一起。
那头挑拨裁缝赶走儿子们的羊最后怎么样了？我这就告诉你们：它为自己被剃光了头感到难为情，因而跑到一个狐狸洞里藏了起来。狐狸回来时，看到黑暗中有两道光向它逼来，吓得逃跑了。一只熊遇到了狐狸，看到它那副失魂落魄的样子，就问："狐狸老弟，你怎么这副愁眉苦脸的样子呀？"狐狸回答说："有只凶猛的野兽蹲在我的洞穴里，两只冒火的眼睛虎视眈眈地盯着我。""我们这就去把它撵走！"熊说着就和狐狸一起来到它的洞穴，向里窥探。当它看到那双冒着火似的眼睛时，也感到了一阵恐惧，它也不想和这样一只野兽交战，于是掉头跑了。小蜜蜂看到它，觉得它心神不宁，于是问："大熊，你怎么这么愁眉苦脸的？你的快乐劲儿呢？"熊回答说："说起来倒轻巧，红孤家有只双眼冒火的野兽，我们赶它又赶不走。"蜜蜂说："大熊啊，我很同情你们。尽管我是个可怜的小动物，平时你们都不屑看我一眼，但是我相信自己能帮你们。"它飞进红狐的洞穴，停在羊那剃光了毛的头顶上，狠狠地蛰了它一下，疼得羊一蹦老高，疯了一般"咩……咩……"叫着冲了出来，逃走了。这会儿谁也不知道它在哪儿了。

Bàn ơi, trải khăn ra, sắp thức ăn đi!

Đã lâu lắm rồi, hồi đó có một bác thợ may, bác có ba người con trai, mà chỉ có một con dê cái duy nhất. Nhưng vì cả nhà ăn sữa dê nên ngày ngày phải dắt dê ra đồng kiếm cỏ tốt cho nó ăn. Ba người con trai cắt lượt nhau đi chăn dê. Một hôm, người con cả dắt dê đến bãi tha ma ở cạnh nhà thờ - nơi đấy có cỏ non - để dê ăn cỏ và chạy ở đó. Chiều tối, đã đến lúc phải về, anh hỏi dê:
- Dê ơi, dê ăn no chưa?
Dê đáp:
- Tôi ăn no căng
Chẳng buồn ăn nữa, Be Be…
Chàng trai nói:
- Thế thì về chuồng!
Rồi anh nắm sợi dây buộc cổ dắt dê về, buộc vào chuồng.
Bác thợ may già hỏi:
- Thế nào, đã cho dê ăn no chưa?
Người con trai đáp:
- Trời! Dê ăn no căng,
Chẳng buồn ăn nữa.
Người cha muốn xem con nói có thực không nên xuống chuồng vuốt ve con vật yêu quý và hỏi:
- Dê ơi, dê ăn no chưa?
Dê đáp:
- Ăn gì mà no
Nhảy qua mả nọ, mả kia.
Cỏ thì không có, lá cành cũng không.
Be be…
Bác thợ may la lên:
- Đến thế thì thôi.
Bác chạy lên nhà, mắng người con cả:
- Chà, mày là quân nói dối! Mày để dê đói mà dám nói nó đã no căng.
Điên tiết lên, bác lấy thước treo ở tường xuống đuổi đánh người con cả.
Hôm sau, đến lượt người con thứ hai đi chăn dê. Anh tìm ở dọc hàng rào vườn nhà chỗ có cỏ non nhất, để dê ăn ở đó, dê ăn hết không còn lấy một ngọn. Chiều đến trước khi về, anh hỏi:
- Dê ơi, dê ăn no chưa?
Dê đáp:
- Tôi ăn no căng
Chẳng buồn ăn nữa, Be Be…
Chàng trai nói:
- Thế thì đi về!
Rồi anh nắm sợi dây buộc cổ dắt dê về, buộc vào chuồng rất cẩn thận, bác thợ may hỏi:
- Thế nào, có cho dê ăn no đủ không đấy?
Người con trai đáp:
- Trời! Dê ăn đã no căng,
Nên chẳng buồn ăn nữa.
Bác thợ may không tin chuyện đó nên xuống ngay chuồng dê hỏi:
- Dê ơi, dê ăn no chưa?
Dê đáp:
- Ăn gì mà no
Nhảy qua mả nọ, mả kia.
Cỏ thì không có, lá cành cũng không.
Be be…
Bác thợ may la mắng:
- Đồ khốn nạn! Con vật hiền lành như thế mà nó để đói!
Bác lại chạy lên nhà lấy thước đánh đuổi đứa con ra khỏi cửa.
Giờ thì đến lượt người con thứ ba. Muốn hoàn thành việc mình cho thật chu đáo, anh đi tìm nơi nào có bụi rậm, những khóm cây có nhiều lá và cỏ non rồi để cho dê ăn ở đó. Chiều tối, lúc sắp về, anh hỏi dê:
- Dê ơi, dê ăn no chưa?
Dê đáp:
- Tôi ăn no căng
Chẳng buồn ăn nữa, Be Be…
Chàng trai nói:
- Thế thì đi về!
Rồi anh dắt dê về, buộc dê vào chuồng rất cẩn thận.
Bác thợ may già hỏi con:
- Thế nào, đã cho dê ăn no đủ không đấy?
Người con trai đáp:
- Vâng dê ăn đã no căng,
Nên chẳng buồn ăn nữa.
Bác thợ may không tin, xuống ngay chuồng hỏi dê.
Con vật độc ác kia đáp:
- Ăn gì mà no
Nhảy qua mả nọ, mả kia.
Cỏ thì không có, lá cành cũng không.
Be be…
Bác thợ may tức, la mắng con:
- Chà, quân này láo lếu thật! Thằng anh cũng như thằng em, đứa nào cũng mải chơi cả! Tao không thể để chúng bay lừa dối tao mãi được!
Bác đùng đùng nổi giận, chạy ngay lên nhà, lấy thước đánh cho con trai tội nghiệp một trận chí tử làm cho nó cũng phải bỏ nhà ra đi.
Từ đó, ở nhà chỉ còn bác thợ may với con dê. Sáng hôm sau, bác xuống chuồng, vuốt ve dê và nói:
- Lại đây, cưng của ta. Ta sẽ đích thân dẫn mày ra ngoài đồng ăn cỏ.
Bác cầm dây dắt dê dọc theo những hàng rào tươi tốt và đến những chỗ thường thích đến ăn. Bác bảo dê:
- Chuyến này thì mày được no nê thỏa thích nhé!
Rồi bác để dê ăn ở đó tới tận chiều tối. Lúc đó bác hỏi:
- Dê ơi, dê ăn no chưa?
Dê đáp:
- Tôi ăn no căng
Chẳng buồn ăn nữa, Be Be…
Bác thợ may bảo:
- Thế thì đi về!
Bác dắt dê về chuồng, buộc thật kỹ. Trước khi rời chuồng, bác còn quay lại hỏi:
- Lần này thì no căng thật sự chứ?
Nhưng dê cũng chẳng kiêng nể gì bác và nói:
- Ăn gì mà no
Nhảy qua mả nọ, mả kia.
Cỏ thì không có, lá cành cũng không.
Be be…
Nghe thấy thế, bác thợ may rất đỗi ngạc nhiên. Lúc đó bác mới biết mình đã đuổi ba con trai của mình đi một cách vô cớ. Bác la mắng:
- Này, quân bội bạc! Có đánh đuổi mày khỏi nơi đây cũng còn quá nhẹ. Ta phải đánh dấu bôi vôi để mày không còn dám vác mặt đến chỗ những người thợ may lương thiện nữa.
Bác liền chạy đi lấy dao cạo, xát xà phòng lên đầu dê, cạo nhẵn thín như trán hói. Bác nghĩ, đánh bằng thước chả bõ bẩn thước ra, bác lấy roi ngựa vụt cho dê một trận nên thân, đau quá dê nhảy lên chồm chồm rồi chạy biến mất.
Ở nhà thui thủi một mình, bác thợ mới thấy thật là buồn tẻ. Bác rất muốn gọi các con trai về nhưng không biết chúng đi đâu.
Anh con cả học nghề ở nhà một bác thợ mộc. Anh làm việc cần mẫn và vui vẻ. Khi đã thành nghề, anh muốn đi chu du thiện hạ để hành nghề thì thầy tặng anh một cái bàn nhỏ bằng gỗ thường, trông cũng chẳng có gì đặc biệt cả, nhưng nó có phép lạ. Chỉ cần đặt bàn trước mặt, rồi nói: "Bàn ơi, trải khăn ra, sắp thức ăn đi!" thì tức khắc trên bàn phủ khăn trắng tinh, dĩa, dao, nĩa được bày ra cùng với những món xào, món nấu, lại có cả cốc vại đầy rượu vang đỏ long lanh nom thật là hấp dẫn. Chú thợ mộc nghĩ bụng:
- Có chiếc bàn này, mình được sung túc suốt đời!
Chú vui vẻ lên đường, đi đây đi đó, chẳng còn phải lo chuyện quán trọ có tử tế hay không, ở quán trọ có gì ăn hay không. Chú cũng chẳng cần phải vào đâu cả, bất cứ ở ngoài đồng hay trong rừng, hoặc trên bãi cỏ, thích đâu là chủ chỉ việc hạ bàn ở lưng xuống, đặt nó trước mặt và nói: "Bàn ơi, trải ra, sắp thức ăn đi!" là lập tức sẽ có đầy đủ những thứ chú muốn.
Một hôm, chú nghĩ mình phải về nhà ở với cha. Chắc giờ đây cha đã nguôi giận, cha sẽ vui lòng nhận chú với cái bàn thần này.
Dọc đường, một buổi tối, chú vào một quán trọ, quán cũng khá đông khách. Khách ăn vui vẻ chào và mời chú ngồi vào cùng ăn với họ, nếu không thì chú khó lòng có gì mà ăn. Chú thợ mộc đáp:
- Thôi, chỉ có vài miếng, tôi ăn tranh của các ông làm gì! Tốt hơn hết là xin mời các ông sang bàn tôi ăn!
Tưởng chú nói đùa, họ cười. Chú đặt chiếc bàn gỗ của mình ở giữa phòng, rồi nói:
- Bàn ơi, trải khăn ra, sắp thức ăn đi!
Trong nháy mắt, trên bàn đã đầy những món ăn ngon, mà chính chủ quán cũng không làm nổi, mùi thơm tỏa ra khắp gian nhà, khách chưa ăn đã thấy ngon miệng. Chú thợ mộc mời:
- Nào, xin mời các bạn thân mến, ta gắp đi chứ!
Thấy chú tốt bụng, không phải để chú phải mời lần thứ hai, họ kéo nhau sang bàn chú ngồi đánh chén một cách thoải mái. Có điều họ lấy làm lạ nhất là cứ đĩa nào vơi thì lập tức lại có ngay dĩa khác đầy ắp thế vào. Chủ quán ngẩn người ra, đứng ở góc nhà ngắm nhìn. Hắn nghĩ bụng:
- Quán của mình được một đầu bếp cứ như vậy thì hay quá!
Chú thợ mộc và toán khách ngồi ăn uống chuyện trò tới tận khuya mới đi ngủ. Chú thợ mộc cũng lên giường nằm, đặt bàn thần sát tường.
Chủ quán trằn trọc mãi không sao ngủ được. Hắn chợt nhớ rằng trong kho chứa đồ cũ của hắn có một cái bàn cũ giống y hệt cái bàn của chú thợ mộc. Hắn liền rón rén đi lấy cái bàn đó rồi đánh tráo lấy chiếc bàn thần kia.
Sớm hôm sau, chú thợ mộc trả tiền trọ mà chẳng hề nghĩ tới là chiếc bàn sau lưng của mình đã bị tráo, chú địu chiếc bàn sau lưng rồi lên đường. Tới giữa trưa thì chú về tới nhà. Cha chú tiếp đón chú rất vui vẻ. Ông hỏi con:
- Thế nào, con cưng của cha, con học được nghề gì rồi?
- Thưa cha, nghề thợ mộc ạ!
Cha nói:
- Nghề ấy tốt đấy, đi chu du hành nghề con có mang được gì về không?
- Thưa cha, của quý nhất mà con mang được về là chiếc bàn này.
Bác thợ may ngắm đi ngắm lại chiếc bàn rồi nói:
- Thế thì con chưa thành tài rồi. Đây chỉ là một chiếc bàn tồi, cũ kỹ.
Người con đáp:
- Nhưng đó là một chiếc bàn thần, nếu con để nó trước mặt, bảo nó sắp thức ăn ra thì lập tức nó dọn ra toàn cao lương, mỹ vị, cả rượu vang nữa, trông mâm cơm thật ngon miệng. Cha cứ mời bạn bè, bà con thân thuộc đến, bàn sẽ cho họ ăn uống no say.
Khách có mặt đông đủ cả rồi, chú thợ mộc đặt cái bàn ở giữa căn nhà, rồi nói:
- Bàn ơi, trải khăn ra, sắp thức ăn đi!
Nhưng cái bàn vẫn không nhúc nhích, nó vẫn chỉ là cái bàn như những chiếc bàn bình thường khác không hiểu được tiếng người. Lúc ấy, chú thợ mộc đáng thương mới biết là chiếc bàn đã bị đánh tráo, chú lấy làm thẹn vì mang tiếng là nói dối. Bạn bè, bà con thân thuộc chê cười, nhịn đói ra về. Bác thợ lại quay về với nghề làm kim chỉ, còn con trai đến phụ việc cho một bác thợ cả.
Người con thứ hai học nghề xay bột ở một gia đình kia. Khi anh thành tài, bác thợ xay bảo:
- Con luôn chăm chỉ ngoan ngoãn nên ta thưởng cho con một con lừa loại đặc biệt, nó không chịu kéo xe và tải đồ.
Chú thợ giúp việc hỏi:
- Thế thì nó làm được việc gì?
Bác thợ xay đáp:
- Nó tuôn ra vàng. Con lấy khăn trải ra nền đất, cho lừa đứng lên trên, rồi nói: "Bricklebrit!" thì con vật tốt bụng kia sẽ tuôn vàng ra đằng trước và cả đằng sau nữa.
Anh học trò nói:
- Thật là của quý!
Rồi anh cám ơn thầy, lên đường đi chu du hành nghề. Mỗi khi cần đến vàng, anh thợ chỉ việc bảo lừa: "Bơ-rích-lếp-bơ-rít!" là vàng tuôn ra như mưa. Anh chẳng phải mệt nhọc gì ngoài việc cúi xuống nhặt tiền. Túi anh lúc nào cũng rủng rỉnh tiền, nên đi đến đâu cũng được ăn của ngon vật lạ toàn những loại đắt tiền nhất.
Đi chu du khắp đó đây được một thời gian một hôm anh nghĩ:
- Mình phải tìm đường về với cha thôi. Mình về mang theo con lừa này chắc cha sẽ nguôi cơn giận, tiếp đón mình tử tế.
Tình cờ anh lại vào đúng cái quán trọ nơi người anh ruột của anh đã bị đánh tráo cái bàn thần. Anh dắt lừa đến. Tên chủ quán định dắt lừa đem đi buộc thì anh bảo:
- Không dám phiền ông, cứ để tôi đem buộc nó vào chuồng, vì tôi muốn biết chỗ buộc nó.
Điều đó làm cho chủ quán rất ngạc nhiên và nghĩ rằng khách trọ đòi chăm sóc lấy con vật của mình thì ắt là một tay sẻn lắm. Nhưng khi người lạ mặt kia móc túi lấy ra hai đồng tiền vàng bảo hắn phải cho ăn ngon, thì chủ quán trố mắt ra, vội chạy đi tìm thức ăn ngon nhất. Ăn xong, khách bảo tính tiền, chủ quán thấy khách sộp nên nói khách còn thiếu mấy đồng tiền vàng nữa. Anh thò tay vào túi, thấy hết tiền. Anh nói:
- Này ông chủ quán chờ một lát nhé, để tôi đi lấy vàng cái đã.
Rồi anh mang khăn trải bàn theo.
Chủ quán chẳng hiểu ra sao, tò mò lẻn theo, nhưng vì anh cài then cửa chuồng nên hắn đành đứng ngoài nhìn vào qua lỗ cửa. Người lạ mặt kia trải khăn xuống dưới chân lừa, rồi nói: "Bricklebrit!." Trong nháy mắt, lừa tuôn vàng xuống đất như mưa, vàng tuôn cả đằng trước lẫn đằng sau.
Chủ quán nghĩ bụng:
- Ái chà! Đúc tiền bằng kiểu này nhạy thật! Được túi tiền như thế thì tuyệt!
Anh trả tiền ăn cho quán rồi lên giường nghỉ. Ngay đêm ấy, chủ quán lẻn xuống chuồng lấy trộm lừa - máy đúc tiền - và buộc con khác thay vào.
Sớm tinh mơ ngày hôm sau, anh đã xuống chuồng tháo lừa, rồi lên đường, trong bụng đinh ninh mình đang dắt lừa đúc tiền vàng. Đến trưa thì anh về tới nhà. Thấy con về, người cha rất mừng, tiếp đãi con niềm nở. Cha hỏi:
- Con cưng của cha, con có làm nên công trạng gì không?
Anh đáp:
- Cha kính yêu, con giờ là thợ xay bột.
- Đi chu du hành nghề, con có mang được gì về không?
- Thưa cha, chẳng có gì ngoài con lừa.
Cha nói:
- Ở đây thiếu gì lừa! Cha thấy giá được con dê cái có khi còn hay hơn.
Người con trai đáp:
- Thưa cha, nhưng nó không phải là loại lừa thường, mà là loại lừa tuôn ra vàng. Mỗi khi con nói: "Brícklebrit!" là lập tức nó tuôn vàng ra đầy khăn. Cha cho mời bà con thân thuộc tới đây, nó sẽ làm cho họ trở nên giàu có.
Bác thợ may nói:
- Được thế thì cha rất mừng! Cha chẳng phải khổ công khâu vá nữa.
Rồi bác vội vã đi mời bà con thân thuộc tới.
Khi mọi người đã đến đông đủ, anh xay bột mời họ ngồi, trải chiếc khăn của mình ra giữa nhà, dắt lừa đứng lên trên khăn, anh nói:
- Mọi người hãy chú ý!
Rồi anh hô dõng dạc:
- Brícklebrit!
Nhưng rồi chẳng thấy đồng tiền vàng nào rơi ra. Có phải con lừa nào cũng có phép lạ đâu? Đây chỉ là một con lừa bình thường!
Lúc bấy giờ chàng xay bột đáng thương mới biết mình đã bị lừa, mặt méo xệch đi, đứng ra xin lỗi bà con thân thuộc đành để họ ra về với cảnh nghèo vẫn hoàn nghèo. Chẳng có cách nào khác hơn là cha già lại phải kim chỉ vá may, anh con trai đành đi phụ việc cho một ông thợ xay bột.
Người em trai thứ ba đi học nghề thợ tiện. Vì đây là một nghề đòi hỏi dày công luyện tập nên anh phải học lâu hơn hai anh. Anh có nhận được thư của hai người anh trai, trong thư họ báo cho em biết chuyện rủi ro của mình: trong đêm ngủ trọ ở đó đã bị chủ quán đánh tráo bàn thần và lừa thần. Khi đã thành tài, anh thợ tiện tính đi chu du hành nghề thì thầy dạy nghề thưởng cho anh một cái bao vì thấy anh lâu nay chăm chỉ ngoan ngoãn. Thầy dặn:
- Trong bao có một cái gậy.
Trò nói:
- Con thấy chiếc bao còn có ích, con có thể khoác nó lên vai, nhưng còn cái gậy thì có ích gì? Mang nó chỉ tổ nặng thêm ra.
Thầy đáp:
- Để ta dạy con cách dùng gậy đó. Nếu kẻ nào hại con, con chỉ cần nói: "Gậy ơi, hãy ra khỏi bao!" thì lập tức gập nhảy ngay ra, nó nhảy múa rên lưng kẻ đã hại con, khiến hắn nằm liệt giường tám ngày liền, không nhúc nhích, cựa quậy được. Gậy chỉ thôi đánh khi nào con nói: "Gậy ơi, vào bao đi!."
Anh cám ơn thầy, khoác bao lên vai đi. Mỗi khi có kẻ đến gần tính gây sự, anh lại nói:
- Gậy ơi, hãy ra khỏi bao!
Tức thì gậy nhảy ra khỏi bao, quật túi bụi vào áo, vào lưng, khiến kẻ đó không kịp cởi áo ra. Gậy quật nhanh đến nỗi kẻ bị đánh không còn biết đường nào mà tránh.
Xẩm tối thì chàng thợ tiện trẻ tuổi tới quán trọ, nơi hai người anh đã từng bị lừa gạt. Anh đặt bao lên bàn ngay trước mặt, rồi ngồi kể cho mọi người nghe những chuyện lạ trên đời mà anh đã từng biết. Anh nói:
- Ừ, người ta kể cho tôi biết là có một cái bàn thần cứ gọi là tự nhiên món ăn bày ra, có con lừa thần tuôn ra toàn tiền vàng, còn có nhiều chuyện lạ kỳ tương tự như vậy. Toàn là những chuyện không thể bỏ qua được. Nhưng tất cả những cái đó không thấm tháp vào đâu so với của quý tôi có trong bao này.
Chủ quán vểnh tai lên mà nghe, hắn nghĩ bụng:
- Trên đời này thật là lắm điều kỳ lạ! Chắc bao này chứa toàn ngọc quý. Mình phải cuỗm nốt chiếc bao này mới được. Của quý thường đi theo bộ ba mà!
Đến giờ ngủ, khách co cẳng lên ghế dài, gối đầu lên bao rồi ngủ. Chủ quán tưởng anh ngủ say, rón rén lại gần, khẽ rút cái bao, định tráo chiếc bao khác thay thế. Anh thợ tiện rình đợi đã lâu, chờ lúc chủ quán đang từ từ kéo bao, anh hô:
- Gậy ơi, hãy ra khỏi bao!
Tức thì gậy nhảy ra khỏi bao, đánh cho chủ quán một trận nhừ tử. Trên lưng hắn một vệt dài lằn lên, hắn van lạy xin tha, nhưng hắn vàng rên gậy càng giáng cho đau đớn, tới tấp hơn, cho tới khi hắn kiệt sức, ngã lăn ra đất mới ngưng.
Bấy giờ, anh thợ tiện mới bảo hắn:
- Nếu mày không trả lại ngay chiếc bàn thần và con lừa thần thì gậy sẽ múa cho mày biết tay.
Chủ quản thều thào nói:
- Vâng, tôi sẵn sàng trả lại tất cả, nhưng cậu hãy bảo con quỷ có phép thuật kia chui vào bao đi.
Anh thợ tiện nói:
- Ta sẵn lòng tha thứ cho mày. Cứ liệu thần hồn nhé!
Rồi anh ra lệnh: "Gậy ơi, vào bao đi!" và mặc cho chủ quán nằm đó.
Hôm sau, anh thợ tiện lên đường về nhà, mang theo cả chiếc bàn thần và con lừa vàng. Bác thợ may rất vui mừng khi gặp lại con trai út. Bác hỏi con học được nghề gì ở nơi đất khách quê người. Anh đáp:
- Cha kính yêu, con học được nghề thợ tiện ạ.
- Nghề ấy phải dày công học tập lắm đấy. Thế đi chu du hành nghề, con có mang được gì về không?
Người con trai đáp:
- Thưa cha, có một thứ rất quý: một cái gậy để ở trong bao.
Người cha thốt lên:
- Cái gì, hả? Một cái gậy à? Thật không bõ công. Chặt ở cây nào mà chẳng được một cái gậy?
- Thưa cha, nhưng làm sao được như cái gậy này? Con chỉ nói: "Gậy ơi, hãy ra khỏi bao!" thì nó nhảy ra ngay, nện cho kẻ muốn chơi xấu con một trận nhừ tử. Gậy chỉ ngưng khi nào kẻ kia lăn lộn trên đất kêu van, xin tha tội cho. Cha ạ, nhờ có cái gậy này mà con lấy lại được chiếc bàn thần và con lừa vàng, những thứ mà thằng chủ quán đã đánh tráo của hai anh con. Bây giờ cha cho hai anh con đi mời tất cả bà con thân thuộc lại nhà ta, con sẽ chiêu đãi tất cả một bữa thịnh soạn và biếu mỗi người một túi đầy tiền vàng.
Bác thợ may già không tin lắm nhưng vẫn cho mời bà con thân thuộc lại nhà.
Anh thợ tiện trải khăn ra giữa nhà, dắt lừa vàng vào, rồi bảo anh thứ hai:
- Bây giờ anh bảo nó đi!
Anh xay bột nói: "Bricklebrit!," tức thì tiền vàng rơi xuống khăn nhiều như mưa đá, cơn mưa vàng ấy chỉ ngưng khi mọi người ai nấy đã đầy túi, không thể nào mang hơn được nữa (Chắc hẳn các bạn cũng muốn có mặt ở đấy?).
Rồi anh thợ tiện đi lấy chiếc bàn thần và nói với người anh cả:
- Bây giờ anh bảo nó đi!
Anh thợ mộc vừa mới mở mồm ra nói: "Bàn ơi, trải khăn ra, sắp thức ăn đi!" tức thì bàn trải khăn ra, trên bàn bày toàn sơn hào hải vị. Bác thợ may chưa từng được ăn một bữa tiệc nào thịnh soạn như vậy. Họ hàng, bà con thân thuộc ở lại chuyện trò, ăn uống vui vẻ cho mãi tới khuya.
Bác thợ may thu xếp kim chỉ, thước, bàn ủi cất vào trong tủ, cùng ba con trai sống yên vui.
À, thế còn số phận con dê điêu ngoa quái ác - vì nó mà bác thợ đuổi ba con trai đi - thì ra sao?
Tôi xin kể cho các bạn nghe nhé: Dê xấu hổ vì đầu trọc lóc, lẩn trốn vào hang cáo. Khi cáo về tính chui vào hang thì thấy trong bóng tối có hai con mắt to phát sáng chiếu thẳng ra. Cáo sợ quá, chạy trốn luôn. Gấu trông thấy cáo ngơ ngác thì hỏi:
- Anh bạn cáo, làm sao mà mặt xị ra thế?
Cáo đáp:
- Ui chà! Có một con vật hung dữ đến chiếm hang của tôi, nó nhìn tôi chằm chằm bằng hai con mắt nảy lửa.
Gấu nói:
- Để ta tống cổ nó ra cho!
Gấu đi theo cáo tới hang, mới trông thấy hai con mắt đỏ rực như lửa, gấu đã đâm hoảng, không muốn lôi thôi với con vật hung dữ ấy nữa, vội vã chạy đi nơi khác.
Dọc đường, gấu gặp ong, ong thấy gấu rùng mình luôn thì hỏi:
- Bác gấu ơi, bác vốn vui tính lắm cơ mà, sao hôm nay trông bác ỉu xìu thế?
Gấu đáp:
- Ấy, nói thì vẫn dễ! Trong hang bác cáo có một con vật hung dữ có đôi mắt sáng đỏ như lửa. Con quái ấy ngồi lì trong hang, chúng tôi không làm sao đuổi được nó ra.
Ong đáp:
- Nghe bác nói mà tôi thấy thương, bác gấu ạ. Thực ra tôi chỉ là một con vật bé nhỏ mà các bác không thèm để ý đến, nhưng tôi tin rằng tôi có thể giúp hai bác được.
Ong bay ngay vào hang cáo, đậu trên chiếc đầu trọc lóc của dê, chích cho dê một mũi nên thân làm dê giật nảy người lên, nhảy vọt ra khỏi hang và kêu: "Be… be!." Dê chạy thục mạng. Từ đó chẳng ai biết số phận của nó ra sao nữa