越南故事：Miếng Trầu Kì Diệu

 

Ngày xưa, có một anh học trò tầm thường tên là Hồ Sinh.

从前，有一个平常的学徒名叫胡生。

Gia tư của hắn cũng không lấy gì làm thiếu thốn, nhưng ngày đêm, hắn chỉ những mong muốn một chút danh phận. Vì thế, khi nghe nói ở huyện có khuyết chân thơ lại là hắn vội bán ruộng cố đi lo lót cho được. Sau mấy phen chạy vạy không xong, hắn sực nhớ đến một người bạn học cũ có người thân quen biết với cụ Thương, bèn tìm tới nhờ vả.

Người bạn của Hồ Sinh khi nghe hắn bày tỏ ý mình vội bảo:

- Người ta có câu " Con trong lờ rưng rưng nước mắt, con người lờ ngúc ngoắc muốn vô". Sao bác không giữ ruộng lại để cày cấy làm ăn, có lợi hơn phải quị luỵ để mua mấy cái lo vào người cho khổ?

Nhưng sau mấy lầnkhuyên dỗ（劝导）, vẫn thấy nét mặt của bạn quả quyết quá, mới giới thiệu hắn với một người bạn khác của mình, và nói:

- Người quen của tôi chả có thế lực gì đâu. Sẵn có quen một nhà đạo sĩ trên núi Ba Vì, ông ấy quen biết rất nhiều vị quyền cao chức trọng có thể cao hơn cả cụ Thượng nữa. Ông ấy có cách làm cho bác nên công danh. Để tôi viết mấy chữ, ông ấy sẽ vì tôi mà giúp bác hết sức.

Hồ Sinh cầm thư của bạn tìm đường lên núi Ba Vì. Hắn hỏi thăm mãi, quả đến một cái hang, cửa hang có một phiến đá lớn lấp kín. Theo lời dặn, hắn kêu to:

- "Có phải đây là hang đạo sĩ không? Nếu phải xin mở cửa cho vào."

Tự nhiên hòn đá xoay mở ra một lối cho hắn vào. Phía trong rất im lặng（安静）nhưng sáng sủa. Hắn bước vào chừng chục bước đã thấy vị đạo sĩ đang nằm trên một cái chõng miệng nhai trầu, mắt lim dim nghỉ ngơi. Bên cạnh đó có một cái chõng khác, trên có một cơi trầu chỉ còn hai miếng. Truy có khách mà đạo sĩ cũng không ngồi dậy, chỉ với tay cầm lấy thư đọc, miệng vẫn nhai trầu bỏm bẻm. Một lát, nhìn trừng trừng vào mặt khách nói:

- Ta sẽ cho anh được làm quan. Nào anh muốn làm quan to hay nhỏ, như thế nào?

Đáp:

- Tôi học hành cũng ít ỏi, chỉ muốn làm một chân thơ lại cũng đã mãn nguyện.

- Được! Anh hãy ngồi nghỉ, ăn một miếng trầu, ta sẽ liệu.

Hồ Sinh rón rén lại ngồi ở giường lấy một miếng trầu trong cơi ra ăn. Miếng trầu rất ngon. Nhưng vừa nhai giập thì hắn đã thiu thiu ngủ.

Sau khi trở về nhà mấy ngày, bỗng một hôm có một người lính lệ mang tráp đến đòi. Hắn sợ quá tưởng có việc gì xảy ra. Nhưng khi vào dinh cụ Thượng, hắn được đón tiếp rất niềm nở. Người ta để dành cho hắn không phải là chân thơ lại ở huyện mà là một chân thông biện ở dinh quan Bố tại tỉnh nhà. Công việc chẳng có gì là khó khăn và tốn kém vì có "tay trong" của nhà đạo sĩ, làm cho hắn hết sức sung sướng.

Thế là từ đó, Hồ Sinh hằng ngày ra vào công đường, dạ dạ, bẩm bẩm khúm núm trước mặt các quan. Ban đầu hắn cảm thấynhục（耻辱）, nhưng mỗi lần đứng trước bọn tổng lý và những người dân có việc đến cửa quan thì hắn lại cho là một sự vinh hiển. Ban đầu hắn ngần ngại chối từ cả lễ lạt của những người có việc đưa đến lo lót, nhưng dần dần hắn cũng bạo dạn và khôn ngoan hơn. Chẳng những hắn thành thạo trong nghề bóp nặn mà còn học được nhiều mánh khóe làm tiền kì lạ là tạo ra những vụ án bất ngờ mà kết quả cả nguyên cáo lẫn bị cáo tiền bạc xủng xoẻng dắt nhau đến công đường đút cho hắn và quan trên của hắn.

Vì thế sau ba năm, tiền của của hắn bộn bề, hắn làm nhà, tầu ruộng và sống cuộc đời xa xỉ hơn trước, lại được một phú ông trong hạt gả con gái cho. Mười năm sau, vợ hắn sinh được hai trai hai gái và được cất nhắc làm một chức quan nhỏ. Một nhà phấn vua trang điểm, cuộc đời cứ thế lên như diều, không có ai theo kịp.

Nhưng một ngày kia, giữa lúc Hồ sinh đang ngồi cho vợ chải đầu（梳头）thì bỗng có lính lệ cầm trát đến đòi. Hắn không nghi ngờ gì cả. Nhưng khi đến dinh cụ Thượng, hắn liền bị bỏ ngục. Một viên khâm sai đặc phái cải trang đi thanh tra đã tìm ra được rất nhiều chứng cớ về những vụ tham trang hối lộ của bọn quan tỉnh, mà tất cả đều có liên quan đến hắn. Thế rồi, trong lúc chờ đợi án xử thì những người dân bị vu oan giá họa ngày trước đều đổ xô tới quan khâm sai kiện hắn. Đơn kiện cao kể hàng chồng. Ngày xử án hắn là một ngày đông hơn hội. Hắn bị xét tội tử hình, không đợi tâu về triều vì quan khâm sai có quyền “tiền trảm hậu tấu”. Trước khi ra pháp trường chịu tội, hắn hồi tưởng lại chuyện cũ, và ăn năn rằng phải chi mình đừng lên hang đạo sĩ để nhờ lão ấy chạy chọt thì đâu đến nỗi này.

Chợt trời tối sầm, Hồ sinh giật mình vì nghe thấy một tiếng động rất dữ dội. Hắn mở mắt thì hóa ra mình vẫn còn nằm trên chiếc giường thứ hai của nhà đạo sĩ, chân đạp phải cơ trầu lăn xuống đá đánh choảng một tiếng, miếng trầu còn lại lăn lóc giữa sàn. Còn đạo sĩ miệng vẫn nhai trầu, mắt lim dim, và hỏi hắn:

- Bây giờ chúng ta sẽ bàn một chút. Anh hãy cầm thư của tôi đến cụ Thượng…

Nhưng lúc này Hồ sinh không còn đủ can đảm để tính chuyện danh phận nữa. Hắn vội nhả miếng trầu đang ngậm rồi cáo từ ra về. Từ đó, hắn trở nên một tay làm ăn chí thú trên ruộng đất của mình.