格林童话中越对译：画眉嘴国王

 

画眉嘴国王

从前，有一位国王，膝下有一个女儿，美丽非凡，却因此而傲慢无理，目中无人，求婚的人里没有谁中她的意。她不但一个接一个地拒绝他们的美意，而且还对人家冷嘲热讽。
有一回，国王举行盛大宴会，邀请了各地所有希望结婚的男子。先入席的是几个国王，接着入席的是王子、公爵、伯爵和男爵，最后入席的是其余所有应邀而来男子。公主走过这个行列，可对每一位横挑鼻子竖挑眼，这位太胖啦，她就用轻蔑的口气说道："好一个啤酒桶。"那个呢，又高又瘦，她就评头论足地说道："活像一只大蚊子。"下一个呢，太矮啦……"五大三粗，笨手笨脚。"她又说道。第四个呢，脸色太苍白啦，"一具死尸。"；第五个，脸太红润……"一只公火鸡。"第六个呢，身板儿不够直……"像一快放在炉子后面烤干的弯木头。"就这样，她看谁都不顺眼。
有一位国王，下巴长得有点儿翘，更是免不了遭到她的大肆嘲笑挖苦。"我的天哪！"她一边放声大笑一边高声地说，"瞧这家伙的下巴呀，长得跟画眉嘴一模一样啊！"打那以后，这位国王就落了个诨名--画眉嘴。老国王发现女儿只是在嘲弄人家，对每个前来求婚的人都嗤之以鼻，便大动干火，发誓要把她嫁给第一个上门来讨饭的叫花子。
几天以后，一个走街窜巷卖唱的人在王宫的窗下唱起歌来，想讨一点儿施舍。国王听见了歌声，便吩咐把这个人带来见他。卖唱的衣衫褴褛，肮脏龌龊，来到国王和公主面前唱了起来，唱完便恳求给他一点儿赏赐。
国王对他说："你的歌让我很开心，我就把我的女儿许配给你吧。"
公主一听，吓得浑身发抖，国王却接着说："我发过誓，要把她嫁给第一个到这儿来讨饭的叫花子，我得言而有信。"
抗旨不遵完全是徒劳的。于是，请来了牧师，为公主和这个走街窜巷卖唱的人举行了婚礼。
婚礼结束后，国王说道："现在你已是一个叫花子的老婆了，不宜再留宫中。你和你丈夫快上路吧。"
叫花子牵着她的手往外就走，公主不得不跟着他离开了王宫。他们俩来到一片大树林前面，公主问："这片树林是谁的？"
卖唱的便回答道：
"是那位心地善良的画眉嘴国王的呀，
要是你当初嫁给他，现在不就是你的吗？"
公主听了回答说：
"我这个可怜的女孩子啊，当初有点儿翘尾巴，要是嫁给画眉嘴国王就好啦。"
随后，他们俩来到一片绿草地，公主又问："这片美丽的绿草地是谁的？"
"是那位心地善良的画眉嘴国王的呀，
要是你当初嫁给他，现在不就是你的吗？"
于是，公主又唉声叹气地说：
"我这个可怜的女孩子啊，当初有点儿翘尾巴，要是嫁给画眉嘴国王就好啦。"
接着，他们俩来到一座大城市，公主又问："这座美丽的城市是谁的？"
"是那位心地善良的画眉嘴国王的呀，
要是你当初嫁给他，现在不就是你的吗？"
公主听了说：
"我这个可怜的女孩子啊，当初有点儿翘尾巴，要是嫁给画眉嘴国王该多好啦。"
"你老是渴望嫁给另一个男人，"卖唱的说，"我听了真气愤。难道我配不上你吗？"
最后，他们俩来到一所很小的房子前，她大声地问：
"这么小的房子我还没见过，
天哪，它会是什么人的窝？
卖唱的回答说："这是我的房子，也是你的家，我们就共同生活在这里。"
房门又矮又小，公主进去时，不得不弯下腰来，不然就会碰了头。
"佣人在哪儿呢？"公主问道。
"哪来的佣人呀。"叫花子回答说，"干什么事你都得自己动手。喏，你得快点儿把火生起来，把水烧开，然后给我煮饭。我已经累得不行了。"
可是，公主哪里会生火煮饭呀，叫花子只得自己动手，不然就得挨饿。他们的晚饭很简单，晚饭后，就休息了。谁知第二天一大早，他就把她赶下床，逼着她做家务事。
他们就这样过了几天，吃完了所有的存粮，丈夫于是说："老婆，你看，咱们这样光吃饭，不挣钱，可怎么活下去呀，你来编筐子吧。"
说罢，他就出去砍了些柳枝，扛回家来。公主开始编筐子，可柳枝又粗又硬，把她娇嫩的双手全弄伤了。
"我觉得，"丈夫说，"这样不行啊，别编筐子啦，你还是纺线吧，也许你会在行些。"
于是，她开始坐下来试着纺线，可是纱线很粗糙，把她柔软的手指勒得鲜血直流。
"你看看，"丈夫又说道，"这算怎么一回事嘛。你什么也干不了，娶了你当老婆，我算倒霉透啦。现在我得做一做陶器生意，卖锅碗瓢盆什么的。你呢，得到市场上去叫卖。"
"天哪，"她心想，"要是我父亲王国里的人来赶集，看到我在那儿叫卖锅碗瓢盆，他们一定会嘲笑我的！"
可是，又有什么别的出路呢？不然就得活活饿死。一开始，她的生意还不错。人们见她长得漂亮，都来买她的东西，而且连价也不还。的确，有几个人付了钱，却又把锅子作为礼物送给她。
夫妻俩靠她卖来的钱生活了一段时间，然后丈夫又进了一批陶器。她坐在市场的一个角落里，把锅碗瓢盆什么的摆放在自己的周围，叫卖起来。谁知一个喝得醉熏熏的骑兵突然打这儿急驰而过，那匹马冲进她的货摊，把所有的陶器踩得粉碎。公主放声大哭，束手无策。"我的天呀，我该怎么办哪？"她呜咽着说，"我丈夫会怎么骂我呀。"于是，她跑回家里，跟丈夫说了自己的遭遇。
"你是一个卖陶器的小贩子，哭管什么用，"她丈夫说，"你什么活儿也干不了。我只得跑到咱们国王的宫殿里，打听了一下你能不能在那儿当个帮厨女佣。人家答应先试用一段时间，还有，你在那里可以白吃饭。"
这样一来，公主就变成了帮厨女佣。她给大师傅打下手，干各种最脏的活儿。她在衣服里缝了一个口袋，在口袋里放了一只带盖的罐子，每天把残羹剩饭盛在里面，带回家中糊口。
为了庆祝国王的长子满十八岁，国王举行了盛大的舞会。在那个不同寻常的夜晚，可怜的年轻女佣躲在上面大厅的门后，偷偷地观望。她目睹着蜡烛一根根点燃，宾客们一个个步入大厅，全都衣着华丽，光彩照人。面对眼前富丽堂皇、令人眼花缭乱的景象，她不无哀伤地想起自己悲惨的命运，站在那里几乎泣不成声。自己一向傲慢无理，目中无人，才落到今天这般贫穷凄惨的境地，她感到痛悔不已。美味佳肴端进端出，香味扑鼻，她馋得口水直流，仆人们不时扔给她一些残渣剩菜，她便装进罐子里，准备带回家去。
国王的长子身着天鹅绒和绸缎衣服，衣服上镶嵌着钻石，脖子上挂着金项链，正朝大厅走去，发现这个可怜的女子站在门后，正偷偷地观望着舞会的情景，王子一把抓住她的手，要和她跳舞，她却不肯。她认出这位王子正是曾经向她求过婚，被她嘲弄侮辱过的那个画眉嘴国王，不禁吓得浑身发抖。可是，不管她怎样挣扎，王子还是硬将她拉进了舞厅。不料，她用来系口袋的线绳，就在这时断了，罐子一下子滚了出来，汤汤水水流了一地，残渣剩菜撒得到处都是。人们一见哄堂大笑，她成了众人的笑柄，羞愧得恨不得有个地缝钻进去。她朝门口冲了过去，想要逃走，可在台阶上被一个男子拦住了去路，又给拉了回来。她定睛一看，这个男子又是画眉嘴国王，国王用亲切和蔼的语气对她说：
"别怕，我和那个跟你生活在破破烂烂的小房子里的叫花子，原本是一个人哪。我很爱你，才乔装打扮成叫花子；那个喝得醉熏熏的、冲进你的货摊，把陶器踩得粉碎的骑兵，也是我呀。我做这些，全是为了克服你的傲慢无礼，惩罚你对新郎的嘲弄。"
公主听罢，痛哭流涕，抽泣着对国王说："我真是太不应该了，不配做您的妻子。"
画眉嘴国王却安慰她说："过去的已经过去了。现在我们就举行婚礼吧。"
话音刚落，宫女们随即走了过来，给她打扮得花枝招展。她父亲和宫里的人也来了，祝贺她和画眉嘴国王新婚幸福。

Vua chích choè

Nhà vua chỉ có một người con gái. Công chúa đẹp tuyệt trần, nhưng vì vậy công chúa kiêu ngạo và ngông cuồng, không một ai vừa lòng nàng cả. Nàng chối từ hết người này đến người khác, không những vậy lại còn chế giễu, nhạo báng họ. Có một lần, nhà vua cho mời các chàng trao ở khắp các nước xa gần tới mở tiệc linh đình để chọn phò mã. Khách đứng thành hàng theo ngôi thứ, đứng trên cùng là vua các nước rồi các công tước, các ông hoàng, các bá tước, các nam tước, cuối cùng là những người dòng dõi quí tộc. Công chúa được dẫn đi xem mặt. Chẳng ai được công chúa tha, người nào nàng cũng có cớ để giễu cợt. Người thì nàng cho là quá mập, nàng đặt tên là thùng tô nô, người quá mảnh khảnh thì nàng nói, mảnh khảnh thế thì gió thổi bay, người thứ ba thì lại lùn, nàng chê: Lùn lại mập thì vụng về lắm, người thứ tư mặt mày xanh xao, bị đặt tên Nhợt nhạt như chết đuối, người thứ năm mặt đỏ như gấc, nàng gọi Xung đồng đỏ, người thứ sáu đứng dáng hơi cong, nàng chê là cây non sấy lò cong cớn, nhìn ai nàng cũng tìm cách nhạo báng, nàng lấy làm khoái chí khi thấy một người có cằm hơi cong như mỏ chim chích chòe, nàng nói giỡn, chà, anh ta có cái cằm chẳng khác gì chim chích choè có mỏ, từ đó trở đi ông vua tốt bụng ấy có tên là vua chích choè.
Thấy con mình chỉ giễu cợt, nhạo báng chối từ và chê tất cả mọi người có mặt trong buổi kén phò mã, nhà vua nổi cơn thịnh nộ và ban truyền, nếu có người ăn mày nào đi qua cung vua, vua sẽ gả công chúa cho người ấy.
Vài hôm sau, có một người hát rong đi qua, đứng ngây dưới cửa sổ cất tiếng hát, mong sẽ được ban thưởng cho vài xu. Nghe thấy vậy nhà vua ban truyền:
- Hãy gọi tên hát rong vào cung.
Với bộ quần áo rách, bẩn thỉu, người hát rong đi vào cung vua, hát cho vua và công chúa nghe, rồi đưa tay xin tiền thưởng. Nhà vua bảo:
- Ta rất ưa tiếng hát của ngươi, vì vậy ta gả con gái ta cho ngươi.
Công chúa sợ hãi, nhưng nhà vua vẫn nói:
- Cha đã thề rằng sẽ gả con cho người ăn mày đầu tiên đi qua cung vua, cha muốn giữ lời thề đó.
Mọi van xin đều không có ích gì. Linh mục được mời ngay tới để làm hôn lễ công chúa lấy người hát rong. Hôn lễ cử hành xong, nhà vua bảo:
- Theo tục lệ, vợ một người hát rong không được ở lâu lại trong cung vua, giờ thì con phải theo chồng ra khỏi cung.
Người hát rong cầm tay nàng, cả hai đi ra khỏi cung vua, nàng phải đi bộ theo chồng. Tới một khu rừng lớn, nàng lên tiếng hỏi:
- Chà, rừng đẹp này của ai?
- Rừng của vua chích choè.
Nàng lấy người đó, rừng kia của nàng.
- Tôi cô gái dịu hiền đáng thương
Đáng ra nên lấy ông vua chích choè.
Một lúc sau họ tới một thảo nguyên, công chúa lại hỏi:
- Thảo nguyên xanh đẹp của ai?
- Thảo nguyên của vua chích choè
Nàng lấy người đó, thảo nguyên của nàng.
- Tôi cô gái dịu hiền đáng thương
Đáng ra nên lấy ông vua chích choè.
Rồi họ tới một thành phố lớn, công chúa lại hỏi:
- Thành phố mỹ lệ này của ai?
- Thành phố mỹ lệ của vua chích choè.
Nàng lấy người đó, thành kia của nàng.
- Tôi cô gái dịu hiền đáng thương
Đáng ra nên lấy ông vua chích choè.
Người hát rong nói:
- Tôi chẳng hài lòng tí nào cả, tại sao nàng lại cứ luôn luôn mong có người chồng khác, thế tôi không xứng đáng hay sao?
Cuối cùng họ tới trước một túp lều nhỏ xíu, công chúa thốt lên:
- Trời ơi, nhà gì mà bé ẩm ương,
Nhà ai mà nhỏ, thảm thương thế này?
Người hát rong đáp:
- Nhà của anh, của nàng
Nơi chàng thiếp sống chung.
Công chúa phải cúi gập người xuống mới đi qua được chiếc cửa ra vào thấp lè tè.
Công chúa hỏi:
- Người hầu của anh đâu?
Người hát rong đáp:
- Người hầu nào? Muốn làm gì thì tự mình làm lấy. Giờ em hãy nhóm bếp nấu ăn đi, anh mệt lắm rồi.
Nhưng công chúa đâu có biết nhóm bếp và nấu ăn, người hát rong đành phải nhúng tay vào làm công việc mới xong. Bữa ăn thật là đạm bạc, ăn xong cả hai mệt mỏi lăn ra ngủ ngay.
Hôm sau, khi trời mới hửng sáng chồng đã đánh thức vợ dậy để làm việc nhà. Cứ như vậy họ sống được với nhau mấy ngày thì lương ăn dự trữ hết. Người chồng nói với vợ:
- Mình ạ, chỉ ngồi ăn không kiếm được thêm gì cả cứ như thế này mãi chắc không được lâu, hay là em đan sọt bán.
Chồng vào rừng lấy tre nứa về, vợ chẻ lạt đan sọt. Nhưng bàn tay mềm mại của nàng bị cạnh sắc của tre nứa cửa rỉ máu. Chồng nói:
- Thế thì không được, có lẽ dệt vải hợp với em hơn.
Nàng ngồi tập quay sợi, nhưng rồi những ngón tay mềm mại của nàng lại bị sợi cứa, máu chảy rơi xuống nền nhà. Người chồng nói:
- Em thấy không, em chẳng được việc gì cả, sống với em thật là khổ. Giờ thì chắc ta phải xoay ra đi buôn nồi và bát đĩa. Em ngồi ở chợ và bán hàng.
Nàng nghĩ bụng:
- Nếu như dân nước mình họ tới đây mua bán, nhìn thấy mình ngồi bán hàng ở chợ chắc họ sẽ dè bỉu nhạo báng mình.
Việc không thể tránh được nên nàng đành phải làm, nếu không thì chắc chắn sẽ chết đói. Thoạt đầu mọi chuyện đều tốt lành, thấy người bán hàng hiền lành dễ thương nên khách mua đông, họ trả tiền hàng mà không hề mặc cả, thậm chí có người trả tiền nhưng không lấy hàng. Với số lời do bán hàng, hai vợ chồng sống cũng sung túc. Có lần hàng bán hết, chồng lấy hàng mới về cho vợ bán ở chợ. Nàng đang ngồi coi hàng thì có một anh chàng hiệp sĩ từ xa phi ngựa lao thẳng vào chợ làm cho đống hàng sành sứ của nàng đổ vỡ hết cả ra thành hàng nghìn mảnh lớn nhỏ ngổn ngang ở chợ. Nàng ngồi ôm mặt khóc nức nở, không biết cuộc đời rồi sẽ ra sao, nàng la khóc:
- Trời, khổ thân tôi thế này, còn mặt mũi nào mà nhìn chồng nữa?
Về nhà, nàng kể cho chồng nghe chuyện chẳng may ấy. Nghe xong chuyện, chồng nói:
- Đời thuở nhà ai lại thế, bán sành sứ mà lại ngồi ngay đầu chợ chỗ người ta qua lại, khóc làm chi nữa. Anh thấy em chẳng làm gì cho đến đầu đến cuối. Lúc nãy anh có đến cung vua hỏi xem nhà bếp có cần người phụ không, họ hứa sẽ nhận em vào làm và nuôi cơm.
Giờ đây công chúa là một chị phụ đầu bếp, thôi thì thượng vàng hạ cám việc gì cũng phải làm. Hai bên tạp dề nàng buộc chặt hai chiếc nồi con, nàng bỏ phần cơm của mình vào đó và mang về nhà để hai vợ chồng cùng ăn.
Lần ấy trong cung vua tổ chức hôn lễ cho hoàng tử con đầu lòng của nhà vua, tò mò chị phụ bếp cũng len vào đứng trước cửa ngõ vào.
Khi đèn lần lượt được thắp sáng, cảnh đẹp lộng lẫy trong cung vua mới hiện lên hết, khách lần lượt bước vào phòng đại tiệc, cảnh cũng như người nom thật huy hoàng, tráng lệ, ai thấy cũng phải vui mắt. Lúc này, chị phụ bếp thấy lòng buồn tủi thay cho số phận của mình, thầm trách tính kiêu căng, ngông cuồng của mình, cũng chính vì những tính ấy đã làm nàng trở nên thấp hèn và khổ cực như bây giờ. Kẻ hầu người hạ ra vào tới tấp, bưng lên cho khách toàn sơn hào hải vị, mùi thơm nức mũi. Thỉnh thoảng kẻ hầu người hạ ném cho ít đồ ăn thừa, nàng cúi nhặt cho vào nồi. Bỗng nhiên hoàng tử bước vào, lụa là châu báu đầy người, cổ đeo dây chuyền vàng. Nhìn thấy người đẹp đứng ngó bên cửa, hoàng tử nắm tay nàng, muốn cùng nàng vui nhảy, nhưng nàng sợ hãi giật tay lại.
Nàng nhận ra đó chính là vua chích choè, người đã từng muốn làm phò mã và bị nàng nhạo báng, từ chối. Nàng cố sức giật tay lại nhưng chẳng ăn thua gì cả, vẫn bị chàng kéo vào tới giữa phòng làm dây buộc nồi đứt, hai cái nồi rơi xuống đất, súp và bánh mì vung ra khắp nền nhà. Khách khứa và những người đứng đó thấy cảnh tượng ấy đều bật cười và chêm pha những lời nhạo báng. Xấu hổ quá, nàng ước gì độn thổ xuống sâu một ngàn sải tay. Nàng giật mạnh một cái khỏi tay vua chích choè, lao thẳng ra phía cửa để chạy trốn, nhưng mới tới được cầu thang lại bị một người đàn ông lôi lại, khi định thần lại được, nàng thấy người đó lại chính là vua chích choè. Chàng vui vẻ nói nhỏ vào tai nàng:
- Em đừng có sợ hãi, người hát rong sống chung với em trong căn lều lụp xụp chính là anh. Vì yêu em nên anh đóng giả người hát rong. Chính anh cũng là kỵ sĩ cho ngựa chạy đổ vỡ hết hàng sành sứ của em. Tất cả những việc đó chỉ nhằm uốn nắn tính kiêu ngạo của em và để trừng phạt tính ngông cuồng thích nhạo báng người khác của em.
Lúc ấy nàng bật òa lên khóc nức nở và nói:
- Em đã làm những điều sai trái, thật không xứng đáng là vợ của anh.
Chàng đáp:
- Em đừng buồn nữa, những ngày cay đắng đã qua, giờ chúng ta hãy làm đám cưới.
Nàng vào thay quần áo, toàn thể triều đình đều có mặt, chúc mừng công chúa kết hôn với vua chích choè. Nỗi vui mừng thật sự cũng bắt đầu từ đây. Tôi tin rằng, tôi và bạn đều có mặt trong buổi lễ cưới.