Một người cao cờ thua một ván thì tin chắc chắn và thành thật rằng mình
thua là do một nước cờ đi lầm; anh ta tìm cái lầm lỗi ấy ở lúc mới nhập cuộc
mà quên rằng suốt ván cờ anh ta còn để lỡ nhiều nước nữa, và không một
nước cờ nào của anh ta hoàn thiện cả. Anh ta chỉ để ý đến cái lỗi ấy vì nó đã
bị đối thú lợi dụng. Còn phức tạp hơn thế biết mấy là cuộc cờ chiến tranh,
bởi vì chiến tranh diễn ra trong những hoàn cảnh thời gian nhất định, và
trong hoàn cảnh ấy không phải một ý chí duy nhất điều khiển được các bộ
máy vô tri, mà mọi việc xảy ra là do sự đụng chạm giữa vô số ý chí cá nhân.