trú, rồi kéo thành từng đoàn, đi bộ hay đi xe, họ kéo nhau về miền những
dòng sông nước nóng. Nhiều người trong bọn họ bị bắt, bị đày đi Xibir nhiều
người chết đói, chết rét dọc đường, nhiều người tự ý trở về, rồi phong trào tự
nhiên lắng dần đi cũng như đã tự nhiên bột phát ra, không có nguyên do gì rõ
rệt cả. Nhưng những trào lưu ngấm ngầm vẫn chưa cạn dòng trong đám
người ấy, nó lại bắt đầu dồn lại thành một sinh lực mới sẵn sàng bộc lộ ra
một cách chẳng kém lạ lùng, bất ngờ, đồng thời đơn giản, tự nhiên và mãnh
liệt.
Những ai vào khoảng năm 1812 này sống gần gũi nhân dân, đều cảm thấy
các luồng ngầm này đang tác động rất mạnh và sắp đến ngày bột phát.
Alpatyts đến Bogutsarovo trước khi lão công tước chết mấy ngày, đã
nhận thấy vẻ náo động trong đám nhân dân và thấy rằng trái với nhân dân
vùng Lưxye Gorư đã bỏ hết làng mạc cho quân cô-dắc cướp phá trong phạm
vi sáu mươi dặm đường kính để tản cư hết, thì ởBogutsarovo, vùng thảo
nguyên này, lại có tin đồn là nông dân đã liên lạc với quân Pháp, nhận và
truyền tay nhau những tờ truyền đơn của chúng và cứ ở lì tại chỗ. Qua những
người đầy tớ trung thành, Alpatyts biết rằng một tên Karp nào đấy, một lão
nông dân có ảnh hưởng trong làng, vừa đi chở một chuyến xe trưng dụng của
nhà chức trách và khi trở về đã phao tin là quân cô-dắc cướp phá những làng
mạc của dân cư để lại, còn quân Pháp thì không hề động chạm gì đến dân.
Alpatyts lại được biết là hôm qua một nông dân khác vừa mang từ ấp
Vixloukhovo do quân Pháp chiếm đóng về một tờ hiệu triệu của tướng Pháp
báo cho nhân dân biết rằng quân Pháp sẽ không làm gì thiệt hại đến họ và có
cần lấy gì của dân cũng sẽ trả tiền sòng phẳng, nếu họ ở lại. Để làm bằng
chứng, hắn mang từ Vixloukhovo về một tờ giấy bạc một trăm rúp mà quân
Pháp đã chi trước cho hắn về tiền bán cỏ ngựa (hắn không biết rằng đó là bạc
giả)