với ai được nữa về tất cả những gì đã diễn ra trong lòng cha. Đối với cha, và
đối với mình cũng vậy, sẽ mãi mãi không còn trở lại cái giây phút mà cha có
thể nói tất cả những điều cha muốn nói, cái giây phút mà đáng lẽ chính mình
chứ không phải Tikhôn được nghe cha nói và hiểu ý cha. Tại sao lúc đó
mình lại không vào? Có thể ngay lúc ấy, cha có thể nói với mình điều mà
cha nói hôm cha mất. Nhưng dù nói với Tikhôn, cha cũng đã hỏi mình hai
lần. Cha muốn gặp mình, mà mình thì đứng đấy, sau cánh cửa. Nói chuyện
với Tikhôn cha buồn lắm, khổ lắm và Tikhôn không hiểu cha. Mình còn nhớ
là cha nói với Tikhôn về chị Liza như thể chị ấy còn sống; cha quên là chị ấy
đã chết. Tikhôn nhắc lại cho cha biết thì cha mắng là “đồ ngốc”. Cha đau
khổ quá, sau cánh cửa mình nghe tiếng cha rên khi đuổi mình trên giường,
và tiếng cha kêu to: “Trời ơi!”. Tại sao bấy giờ mình lại không vào? Vào thì
cha có làm gì đâu mà sợ? Có thể là mình vào thì cha đỡ ngay lúc ấy và sẽ nói
chuyện với mình”. Nói to lên khi nhắc lại lời nói âu yếm của công tước trước
khi tắt nghỉ: “Con yêu quý của cha” - Rồi nàng khóc nức nở, càng khóc càng
thấy đỡ đau lòng. Bây giờ nàng thấy hiện lên gương mặt của cha ngay trước
mặt mình. Không phải gương mặt mà nàng từng quen thuộc từ thuở ấu thơ
và bao giờ nàng cũng chỉ thấy từ xa, mà gương mặt rụt rè, yếu đuối, hôm
cuối cùng nàng cúi xuống gần cha để nghe cha nói rõ, nàng đã ngắm kỹ lần
đầu tiên, nhìn rõ từng nếp nhăn từng chi tiết.