truyền đạt những mệnh lệnh ấy cho đơn vị. Bây giờ chàng chẳng có việc gì
phải làm. Nhưng những ý nghĩ đơn giản nhất, rõ ràng nhất, cho nên cũng là
những ý nghĩ khủng khiếp nhất, vẫn không cho chàng ngồi yên. Chàng biết
rằng trận đánh ngày mai nhất định sẽ là trận khốc liệt nhất trong tất cả những
trận mà chàng đã tham dự, và lần đầu tiên ý nghĩ là mình có thể chết hiện ra
trong trí chàng, sắc nhọn, giản đơn khủng khiếp gần như chắc chắn mười
phần; nó không liên quan đến đời sống hàng ngày và ở ngoài tất cả những
điều suy tính về ảnh hưởng của nó đối với người khác, nó chỉ có quan hệ đối
với chàng, với linh hồn của chàng mà thôi. Và từ cao điểm của ý nghĩ này tất
cả những cái gì trước đây đã bắt chàng phải bận tâm, đau khổ bỗng nhiên
được rọi một thứ ánh sáng trắng bạch, lạnh lùng, không có bóng, không phân
biệt gần xa, không có đường nét rõ rệt. Chàng thấy cả cuộc đời chỉ là những
hình ảnh chiếu từ một ngọn ảo đăng mà trong một thời gian dài chàng đã phí
công ngắm nghiá qua một tấm kính và dưới một thứ ánh sáng giả tạo Bây
giờ chàng chợt thấy những cái hình tô màu một cách vụng về kia hiện ra,
không qua một lớp kính nào cả, và dưới ánh sáng rực rỡ của ban ngày. “Phải,
phải, đây chính là những hình ảnh giả dối đã làm ta xúc động, hân hoan và
đau khổ” - Chàng tự nhủ thầm trong khi hồi tưởng lại những hình ảnh chính
trong chiếc ảo đăng của đời mình mà nay chàng đang nhìn lại dưới cái ánh
sáng trắng bạch lạnh lùng như ánh sáng ban ngày, do ý nghĩ sáng suốt về cái
chết tỏa ra. “Đây rồi, đây là những hình ảnh tô màu vụng về mà trước kia ta